Sanayicilerin yatırım iştahının azalması rakamlara da yansıdı. Bu yılın ilk 8 ayında yatırım yapmak için teşvik başvurusunda bulunan yatırım ve hizmet sektöründeki firmalara verilen teşvikler yüzde 43 azaldı.

Bugün'den Emine Açar'ın haberine göre, geçen yıl cam, çimento, dokuma, hayvancılık, kimya, madeni eşya, makine imalatı, pişmiş kil, sağlık, taşıt araçları, depolama ve turizme yönelik yatırımlar için verilen teşvik miktarı 21 milyar 211 milyon lira iken rakam bu yıl ilk 8 ayda 12 milyar 64 milyon liraya geriledi.

Yatırımın azaldığı sektörlerde istihdam edilecek kişi sayısında da gözle görülür düşüşler yaşandı. Bir önceki yılın ilk 8 ayında bin 377 belge alan ve 51 bin 442 kişiye iş imkânı sunacak yatırıma imza atmak için teşvik isteyen işadamları, bu yıl bin 109 belge ile teşvik istedi. 12 milyar liralık yatırım karşılığında öngörülen çalıştırılacak işçi sayısı ise 41 bin 372’ye indi.

Katma değeri yüksek olan enerji ve elektronik yatırımlarına ise teşvikler arttı. Teşvik alarak yatırım yapmak isteyen enerji kurumlarına sene başından bu yana 221 belge verildi. Bu belgeler karşılığında öngörülen yatırım tutarı geçen yılın aynı dönemine göre yüzde 298 artarak 488 milyon liraya çıktı. Yine elektrikli makineler için öngörülen yatırım tutarı geçen yıla göre yüzde 136 artarak 485 milyon liraya, elektronik yatırımları da yüzde 296 artarak 595 milyon liraya yükseldi.

Ocak-ağustos döneminde tüm yatırımlar için verilen toplam yatırım tutarı ise 61 milyar 557 milyon lira olarak kayıtlara geçti. Söz konusu yatırımlar için 3 bin 35 adet belge alındı. Öngörülen toplam istihdam 91 bin 796 oldu. Geçen yılın aynı döneminde toplam belge adedi 2 bin 663, toplam yatırım tutarı 40 milyar 741 bin ve toplam istihdam rakamı 88 bin 964 kişi olmuştu. Toplam rakamlarda artış olsa da sektörler bazında bakıldığında alt işletmelerin birçoğunda teşvikli yatırımların ciddi manada azaldığı dikkat çekti. Teşvikli yatırımlardaki artışlar katma değeri yüksek bazı sektörlerin pastadan büyük payı almasıyla oluştu.

İstanbul ve Kocaeli’nin de içinde bulunduğu 1’inci bölgede de yatırımlar işadamlarının belirsizlik ve önünü görememe kaygısı nedeniyle geriledi. 1’inci bölgenin öngörülen toplam yatırım tutarı içindeki payı önceki yıl yüzde 36 iken oran bu yıl yüzde 19’a düştü. Belgelerde öngörülen toplam sabit yatırım tutarının 11,9 milyar lirası 1’inci bölge, 10 milyar lirası 2’nci bölge, 4,2 milyar lirası 3’üncü bölge, 6,8 milyar lirası 4’üncü bölge, 3,5 milyar lirası 5’nci bölge ve 1,5 milyar lirası 6’ncı bölge için istendi.

Ocak-ağustos döneminde stratejik yatırımlar bir önceki yılın aynı dönemine göre yüzde 837 arttı. Geçen yıl 1 belge için 220 milyon liralık teşvikli yatırıma başvurulurken rakam bu yıl belge sayısında 6, yatırım miktarında 2 milyar 62 milyon lira olarak kayıtlara geçti. İstihdam rakamı da 100 kişiden 699 kişiye ulaştı.

Aynı dönemde bölgesel yatırım tutarı 15 milyar 752 milyon lira, büyük ölçekli yatırım tutarı 25 milyar 676 milyon lira ve genel yatırımların tutarı da 18 milyar 66 milyon lira olarak gerçekleşti. 61 milyar 557 milyon liralık yatırımın 48 milyar 763 milyon liralık kısmı komple yeni yatırımlardan oluştu.

Bölgesel bazda yatırımların dağılımına bakıldığında özellikle 5’inci ve 6’ncı bölgelerde teşvikli yatırımların gözle görülür şekilde azaldığı dikkat çekti. Bir önceki yıl 5’inci bölgede öngörülen sabit yatırım tutarı toplam yatırımdan yüzde 9 pay alırken oran bu yıl yüzde 6’ya geriledi. Benzer tablo 6’ncı bölge için de izlendi. Önceki yıl öngörülen toplam yatırımın yüzde 7’si 6’ncı bölge için talep edilirken oran son verilerde yüzde 2’ye geriledi.