6009 sayılı Kanunla, devlete ait üniversitelerin tıp fakültelerine bağlı sağlık uygulama ve araştırma merkezi birimlerinden, ilgili üniversite rektörlüğünün talebi üzerine Maliye Bakanı, Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanı, Sağlık Bakanı, Hazine Müsteşarlığı ile Devlet Planlama Teşkilatının (DPT) bağlı olduğu devlet bakanları ve Yüksek Öğretim Kurumu (YÖK) Başkanından oluşan kurulca belirlenmiş kriterler çerçevesinde mali durumu zayıf üniversitelere yardım yapılması öngörülmüştü. Kanunda söz konusu yardımın ''üniversitelerin belirlenecek tedbirleri uygulamayı kabul etmesi ve fiilen uygulaması şartıyla, yapılacak protokol kapsamında Bakanlar Kurulu Kararıyla'' gerçekleştirilmesi hükme bağlanmıştı. AA muhabirinin edindiği bilgiye göre, Kurul, devlete ait üniversite döner sermaye işletmeleri sağlık uygulama ve araştırma merkezi birimlerine yapılacak yardımlara ilişkin usul ve esasları belirledi. Maliye Bakanı Mehmet Şimşek'in oluruyla yürürlüğe konulan düzenlemeye göre, döner sermaye işletmelerinden borcun gelire oranı yüzde 20'nin üzerinde olanlara, talepte bulunmaları halinde Bakanlar Kurulu Kararıyla Maliye Bakanlığı tarafından yardım sağlanacak. Döner sermaye işletmelerine yapılacak yardım tutarı da, Maliye Bakanlığının teklifi üzerine Bakanlar Kurulu tarafından belirlenecek. -YARDIM NE ZAMAN?- Üniversitelerden yardım kriterine uyan ve Kanun hükümlerinden yararlanmak isteyenler, 27 Eylül Pazartesi akşamına kadar Maliye Bakanlığı Bütçe ve Mali Kontrol Genel Müdürlüğüne yazılı olarak başvuracak. Yardım talepleri değerlendirilecek ve Bakanlıkça 10 gün içinde protokol taslağı oluşturulacak. İlgili üniversitenin oluşturulan protokol taslağını 5 gün içinde imzalayarak, Bakanlığa iletmesi halinde de, yardım talepleri ve yardımın tutarına ilişkin teklif, Bakanlar Kuruluna sunulacak. Bakanlar Kurulunun bu konudaki kararının ardından da, protokolde belirlenen usul ve esaslar dahilinde ilgili döner sermaye bütçesine yapılacak yardım tutarının yüzde 55'i ilgili üniversite bütçesine 3 gün içinde aktarılacak. Üniversitenin protokolde yer alan şartları yerine getirdiğinin Komisyon tarafından tespiti durumunda, toplam tutarın yüzde 15'i 20 Aralık 2010, yüzde 15'i 25 Şubat 2011, kalan yüzde 15'lik bölümü de 25 Nisan 2011 tarihlerinde Maliye tarafından üniversite bütçesine gönderilecek. Ancak, üniversitenin bu süreler dahilinde protokoldeki şartları yerine getirememesi durumunda, şartların yerine getirildiğinin tespitine kadar üniversite bütçesine aktarma yapılmayacak. Bu şekilde yapılacak aktarmalar da hiçbir şekilde 1 Ağustos 2011 tarihini geçemeyecek. -İZLEME VE DEĞERLENDİRME RAPORU- Üniversiteler, bilanço, gelir tablosu ve Maliyenin isteyeceği diğer belgeleri ekleyerek, protokoldeki şartların yerine getirildiğine ilişkin bilgileri içeren izleme ve değerlendirme raporunu, aktarma tarihlerinden 15 gün önce Bakanlığa sunacak. Üniversiteler, Nisan 2011'den itibaren Aralık 2013'e kadar 3'er aylık dönemler için de izleme ve değerlendirme raporları düzenleyerek, izleyen 15 gün içinde Maliye Bakanlığına gönderecek. Üniversitelerden gelen raporlar Komisyon tarafından değerlendirecek. Üniversitenin protokole aykırı davrandığının belirlenmesi halinde bu durum Bakanlığa bildirilecek. Daha sonra da gerekli işlemler yapılacak. -ÜNİVERSİTE DÖNER SERMAYELERİNDE BORÇ DURUMU- Bu arada Maliye Bakanlığı, yardım düzenlemesi kapsamında devlete ait üniversite döner sermaye işletmelerinin borç-gelir oranlarını da tespit etti. 43 üniversitenin yer aldığı listede, döner sermaye işletme borçlarının gelire oranı bakımından en borçlu üniversite Hacettepe olarak belirlendi. Hacettepe Üniversitesi Döner Sermaye İşletmesinde borcun gelire oranı yüzde 85,6 olarak hesaplanırken, Hacettepe'yi yüksek borç oranlarıyla Çanakkale 18 Mart, Uludağ, Mersin, Kırıkkale, Trakya, Süleyman Demirel, Fırat, Dicle ve Marmara Üniversiteleri izledi. İlk 10'daki diğer üniversitelerin borçluluk oranı da yüzde 75,2 ile yüzde 38,3 arasında değişti. Üniversitelere yardımdan ''döner sermaye işletmelerinden borç/gelir oranının yüzde 20'nin üzerinde olması'' koşulu nedeniyle ilk 10'daki bu üniversitelerin yanı sıra, Yüzüncü Yıl, Kafkas, Ankara, Zonguldak Karaelmas, Adnan Menderes, Gaziosmanpaşa, Abant İzzet Baysal, Ondokuz Mayıs, Afyon Kocatepe, Dokuz Eylül, İnönü, Gaziantep, Akdeniz, Gazi, Ege, Selçuk, Dumlupınar ve Kocaeli Üniversiteleri yararlanacak. Bu arada listede yer alan Çukurova, Celal Bayar, Karadeniz Teknik, Erciyes, Osmangazi, Cumhuriyet; İstanbul, Atatürk, Düzce, Kahramanmaraş Sütçü İmam, Pamukkale, Namık Kemal, Harran, Mustafa Kemal ve Balıkesir Üniversitelerinde ise borcun gelire oranının yüzde 0,3 ile yüzde 18,4 arasında kaldığı tespit edildi. Yüzde 20'lik limit nedeniyle, bu üniversiteler yardım kapsamı dışında kaldı. -ÜNİVERSİTELERDEN NE İSTENİYOR?- Maliye Bakanlığı yetkilileri, yardım sağlanacak üniversitelerden hazırlanacak protokoller ile ''giderlerini gelire göre ayarlama, borçlarını azaltma, en azından bir dönem bu seviyenin üstüne çıkmama, muhasebe sistemlerini düzeltme ve standartlara uyumlu hale getirme'' gibi temel koşullara uyum sağlamalarının isteneceğini belirtti. Yetkililer, getirilen koşullara uygun davranacak üniversitelerin protokol hükümlerine uyup uymadıklarının da 3 yıl boyunca yakından takip edileceğini bildirdi. Borç-gelir oranına göre başvurmaları ve protokol yapmaları halinde yardımdan yararlanabilecek 28 üniversite için 400 milyon lira dolayında bir yardım üzerinde duruluyor. Ancak yardım tutarının her üniversite için Bakanlar Kurulunca ayrı ayrı tespit edileceğine dikkat çeken yetkililer, rakamın da bu çerçevede kesinleşeceğine işaret ediyor.