Dershaneler eğitim sistemimize birçok anlamda entegre olmuş kurumlardır. Bir araştırmaya göre, lise ve üniversite sınavlarına hazırlanan öğrencilerden yüzde 20’si dershaneye gitmekte, yüzde 80’i ise dershaneye gidememektedir.

Dershanelerin kapatılması dershaneye giden yüzde 20’lik kesimin de gidemeyen yüzde 80’lik kesimin yanına inmesine sebep olur. Söz konusu yüzde 80’lik kesimin hakkını muhafaza etmek ve bu konudaki sosyal adaleti sağlamak için, 16 yaşında bir lise öğrencisi olarak, bir yıldır üzerinde çalıştığım çözüm projem şudur:

Dershaneler, sadece 12. sınıflara yönelik olan üniversite öncesi eğitim liselerine dönüşecek.  İlk üç lise senesini normal lise binalarında okuyup 12. sınıfa gelen öğrenciler şimdiki dershane binalarında hizmet veren üniversite öncesi eğitim liselerine kaydolacak.  Zaten hafif olan 12. sınıf müfredatı 9, 10 ve 11’nci sınıflara aktarılacak. Öğrenciler üniversite öncesi eğitim liselerinde sadece konu tekrarı ve test çözümüyle meşgul olup, TOEFL ve IELTS gibi yıl içinde birden fazla kez yapılacak olan üniversite giriş sınavlarına hazırlanacak. Bu sınavlar içerisinden öğrencinin aldığı en yüksek puan, üniversiteye giriş puanı olacak. Üniversite öncesi eğitim liselerinde eğitim, zorunlu olacak ve bu eğitim ücretsiz olacak. Zira her 12. sınıf öğrencisi için yıllık 2500 lira civarında bir meblağ harcayan MEB, dershaneler üniversite öncesi eğitim liselerine dönüştüğünde, bu parayı üniversite öncesi eğitim liselerine ödeyecek. ÜEL’ler (Üniversite öncesi Eğitim Liseleri) açısından bu paralar her velinin ödediği ortalama 2500 Liralık paranın yerini alacak. Böylece özel bir yapıya sahip olan ÜEL’lerde eğitim ücretsiz olacak ve dershaneye gidemeyen yüzde 80’lik kesimle dershaneye giden yüzde 20’lik kesim, üniversite sınavlarına eşit şartlarda hazırlanacak. Aynı ders kitabı dağıtımlarında olduğu gibi tüm öğrenciler eşit eğitim şartlarına sahip olacak. ÜEL’lerde öğrenciler üniversitede okumak istedikleri alanda eğitim alabilecek. Örneğin Hukuk Fakültesini hedefleyen öğrenci Eşit Ağırlık ÜEL’sine gidecek.

Projenin çözecebileceği sorunlar:      

1- Dershaneye gitmeye, dershanelerin kapatılması durumunda özel ders almaya maddi gücü yeten ve yetmeyen öğrenciler arasındaki eşitsizlik.                 

Tüm 12. sınıf öğrencileri aynı müfredata sahip ÜÖL’ye gidecek. Böylece öğrenciler arasında sosyal adalet sağlanacak. Anadolu’nun dört bir yanında dershane destekli eğitim alamayan öğrenciler daha verimli bir şekilde değerlendirilecek, öğrencimiz keşfedilecektir.

2-Lise binalarının öğrenci kapasitesinin azlığı, sınıflardaki öğrenci sayılarının ideal seviyede olmaması ve bu yüzden ortaya çıkan okul binası ihtiyacı.

Bugün 9, 10, 11 ve 12’nci sınıflara eğitim veren liseler 12 sınıfların ÜÖL’ye geçmesiyle sadece 9, 10 ve 11’nci sınıfların eğitimiyle yükümlü olacak. Liselerde yüzde 25 oranında öğrenci sayısı azalacak. 

3- Üniversite sınavlarının kaldırılması durumunda aynı AABD’de olduğu gibi üniversitelerin yüzde 10’luk bir diliminin çok başarılı olmasına karşın diğer Amerikan üniversitelerinin son derece niteliksiz eğitim vermesi gibi, Türkiye’de de üniversite sınavlarının kalkması halinde sınırlı sayıda üniversitenin ön plana çıkmasıyla, geri kalan üniversitelerin yaşayacağı kalite düşüşü.

Tüm öğrencilerin tamamen eşit şartlarda hazırlandığı azami oranda seçici olan üniversite sınavları uygulanacak. Bu şekilde üniversite sınavları olmadığı takdirde, Anadolu’daki üniversitelerimizde yaşanabilecek kalite düşüşü engellenecek.

4-  Dershanelerin spor, konferans salonu gibi ek donanımlara sahip olmaması.

Dershanelerden alınması muhtemel okul hizmeti 12. sınıflara yönelik hale getirilecek. Böylece, gerekli donanıma (spor salonu, konferans salonu vb.) sahip olmayan dershaneler zaten bu tür sosyal faaliyetleri almaya gönüllü olmayan, sadece dershane tipi eğitime ihtiyaç duyan 12. sınıflar tarafından değerlendirilecek.          

5- Dershanelerin kapatılmasıyla ortaya çıkacak yetmiş beş binin üzerindeki istihdam açığı.    

Dershanelerin ÜEL’lere dönüşmesiyle, dershanelerde istihdam olunan yetmiş beş binden fazla kişi işsiz kalmaktan kurtarılacak. Hatta bu sistemle yeni iş sahaları bile açılacak. Böylece, ülkemizdeki büyük problemlerden işsizler ordusuna yetmiş beş bin kişinin daha katılması engellenecek.

6- Bir kısım eşitsizliklere de yol açan ailelerin dershanelere ödediği eğitim ücretleri.                            

Üniversite öncesi eğitimde öğrencilerin maliyetlerini MEB karşılayacak. Böylece, ailelerin dershanelere ödediği ücretler ekonomiye kazandırılacağı gibi çocuklarını dershaneye gönderirken maddi zorluk yaşayan aileler de büyük bir yükten kurtarılacak. 

7- Öğrencilerin üniversitede aldıkları eğitimle, lisede aldıkları eğitimin çoğu zaman uyuşmaması.

ÜEL’lerin Eşit Ağırlık, Sayısal, Sözel gibi alanlara ayrılmasıyla öğrenciler üniversitede okuyacakları bölüme ÜEL’lerden itibaren hazırlanmaya başlayacak. 

8- Lise öğrencilerinin ilk üç senede de üniversiteye giriş sınavlarına doğrudan hazırlık yaparak 9, 10 ve 11’nci sınıflardaki eğitimlerini daha verimsiz hale getirmesi.

12. sınıfta konu işlenmesi kaldırılacağı için, 12.sınıf sadece sınav senesi olarak, üniversite giriş sınavlarına hazırlanmaya ayrılacak. Böylece, öğrenciler lisenin ilk üç senesinde üniversite giriş sınavlarına doğrudan hazırlanmayacak, bu üç sene boyunca verimli ve etkileşimli şekilde konuları öğrenerek daha nitelikli bir eğitim alacak.

9- 12. sınıflarda yıllardır var olan devamsızlık sorunu.

Üniversite öncesi eğitim liselerinde öğrenci yerleştirmedeki temel kıstaslar bulunacak. Böylece, bu kıstaslara yoğunlaşmak isteyen öğrencilerin devamsızlık isteği giderilecek.

10-Üniversitelere öğrenci seçme yerleştirme sistemindeki kıstasların yeterince belirleyici olmaması. 

Üniversite öncesi eğitim liselerinde herkes ilk üç sene ve ortaokulda öğrendikleri konuların tekrarı ve test çözümüyle meşgul olacak. Zaten hafif olan 12. sınıf müfredatı diğer dönemlere aktarılacak. Böylece, bütün Türkiye’de tüm öğrencilerin aynı üniversite öncesi eğitime tabi tutulmasıyla daha belirleyici bir seçme yerleştirme yapılacak.  

11- Mevcut üniversite giriş sınavlarına, senede sadece bir kez girilebilmesi, alınan puanın sadece o yıl geçerli olması ve bu durumların öğrenciye getirdiği olumsuz etkiler, ayrıca telafisi olmayan sınav gününde ortaya çıkıp öğrenciyi kötü etkileyebilen durumlar (hastalık, heyecan vb.)

Önerdiğim sistemde, sınav yılını ÜEL’lerde geçiren öğrencilerin yıl içerisinde istedikleri zaman ve istedikleri kadar girebilecekleri (TOEFL, IELTS vb.) üniversiteye giriş sınavları bulunacak. Girilen sınavlardan alınan en yüksek puan üniversiteye giriş puanı olacak ve bu puan iki yıl geçerliliğe sahip olacak. ÜEL’de üniversiteye hazırlanan öğrenci, eğer girdiği sınavların hiçbirinin puanını yeterli bulmayıp, bir yıl daha ÜEL’de üniversiteye hazırlanmak isterse, bu isteğini, ilk yıl MEB’in karşıladığı eğitim ücretini kendisinin karşılaması şartıyla yerine getirebilecek.