Dünya piyasaları haftaya hareketli başladı. Dünyanın en büyük ikinci ekonomisi Çin'den gelen veriler büyümeye yönelik endişe oluşturdu. Bu verinin etkisiyle Shanghai borsası yüzde 8.5 kayıpla beş buçuk ayın en düşük seviyesine geriledi. Böylece 2007'den bu yana en büyük günlük düşüşlere imza attı.
Asya borsalarındaki sert düşüş, Avrupa'yı da etkiledi. Almanya'nın DAX endeksi yüzde 6’nın üzerinde gerileyerek ocaktan bu yana ilk kez 10 bin puanın altına geriledi. Geçtiğimiz hafta TL karşısında 3 lirayı gören dolar haftaya yükselişle başladı. Ancak esas hareketlilik euroda yaşandı. Euro/TL karşısında ilk kez 3,4788 seviyesini gördü. Satış dalgası Borsa İstanbul'u da etkiledi.
Euro zirve yaptı
Türkiye piyasaları iç ve dış güvenlik endişelerinin arttığı, siyasi belirsizliğin hakim olduğu bir ortamda ABD'nin 10 yıl aranın ardından faiz artışlarına hazırlandığı ve Çin öncülüğünde yaşanabilecek bir küresel ekonomik yavaşlama endişesini derinden hissetti. Doların son 6 ayda peş peşe rekorlar kırarak 3 liranın üzerine çıkmasından sonra euro ve altında yeni rekorlara imza attı. Euro 3,4788 lira ile tüm zamanların en yüksek seviyesini gördü. Altının gramı ise 111.29 lira ile zirve yaptı. Euro gün sonunda 3,3965 liradan kapandı. Bir ara 2,9866 liraya kadar çıkar dolar ise gün sonunda 2,9345 TL'ye indi. Çin'de geçen hafta açıklanan verilere göre fabrika aktiviteleri ağustos ayında son 6.5 yılın en hızlı daralmasını göstererek dünyanın en büyük ikinci ekonomisinin sert bir yavaşlama içerisinde olabileceği endişelerini artırmıştı.
17 ayın düşüğünde
Analistler küresel piyasalarda Asya borsaları öncülüğünde yaşanan sert satış baskılarının güvenli liman arayışlarını tetiklediğini Türkiye gibi gelişmekte olan piyasalarda satışları da beraberinde getirdiğini belirttiler. Yaşanan satış dalgasından Borsa İstanbul da etkilendi. Endekste kayıp yüzde 5'e yaklaştı. 70 bin 302 puana inen Borsa İstanbul’da bu seviyeyi en son Nisan 2014'te görülmüştü. Borsa gün sonunda yüzde 3,33 kayıpla 71 bin 342 puandan kapandı.
Parite uçtu
Euro yatırımcıların riskli varlıklardan çıkarak güvenli limanlara doğru yeniden yönelmesiyle 6.5 ayın zirvesini gördü. Euro dolar karşısında şubat ayından bu yana en yüksek seviyeye olan 1.1710 dolara kadar çıktı. Parite daha sonra 1,1590'a geriledi.
Petrol 6,5 yılın dibine geriledi
Brent petrolün varil fiyatı, petrol arzındaki artışın yanı sıra dünyanın en büyük ikinci ekonomisi olan Çin'in büyümesine ilişkin endişelerin yükselmesiyle 6,5 yılın en düşük seviyesini gördü. Son 2 aydır düşüş eğilimini sürdüren Brent petrolün varil fiyatı, Mart 2009'dan bu yana en düşük seviyesi olan 42,54 dolara kadar geriledi.
Altında tarihi rekor
Fed’in eylülde faiz artırımına başlama ihtimalinin zayıflaması, küresel ekonomideki yavaşlama endişelerinin "güvenli liman" talebini artırması ve TL'deki değer kaybının etkisiyle altının gram fiyatı 111,29 lira ile tarihinin en yüksek seviyesine ulaştı.
Altının gram fiyatı en son 2011 yılının eylül ayında 110 liranın hemen üzerini görmüştü. Altının gram fiyatı gün sonunda ise 109,43 liradan kapandı.
Avrupa borsaları eridi
Asya borsalarındaki sert düşüş, Avrupa'yı da etkisi altına aldı. Almanya, İngiltere, Fransa, İspanya ve Rusya borsaları Çin korkusunun etkisiyle gün içinde yüzde 8’lere varan kayıplar yaşadı.
Alman borsası ocaktan bu yana ilk kez 10 bin puan seviyesinin altına indi. ABD borsalarında bir ara kayıplar yüzde 5’leri geçti. Borsaların gün sonunda hafif toparlandığı görüldü.
Alan Menkul Değerler Genel Müdür Yardımcısı Yeliz Karabulut, Çin tarafından atılan her adımın dünya piyasalarında panik havasını artırdığını ifade etti. Euronun Çin kaynaklı haberlerle yükselişe geçtiğini söyleyen Karabulut, “Euro kaynaklı bir hareket yaşanıyor. Çin endişeleri euroyu yukarı taşıyacaktır” dedi.
Şirketlerin ödeme zorluğu artacak
Artan siyasi belirsizlik kurda ani hareket oluşturunca alacak tahsilatları zorlaştırdı. Coface Türkiye Yönetim Kurulu Başkanı Belkıs Alpergun kendilerine vade erteleme talepleri geldiğini söyledi.
Ticari alacak sigortasında önde gelen Fransız Coface şirketinin Türkiye Yönetim Kurulu Başkanı Belkıs Alpergun, artan siyasi belirsizlikle kurda ani ortaya çıkan dalgalanmaların şirketlerin alacak tahsilatlarını zorlaştırdığını belirtti. Alpergun, hasar prim oranının alacak sigortaları için yüksek kabul edilen sınırları aştığını söyledi. Alpergun, özellikle eylül ayından sonra ödeme problemlerinde daha fazla artış beklediğini belirtti.
Ortam 2013'teki gibi
Alpergun, içinde bulunduğumuz dönemde alacak tahsilatında artan sorunların kur hareketi açısından 17-25 Aralık 2013'te yaşanan siyasi gerilim dönemine benzediğini belirterek, ani kur hareketlerinin olduğu dönemlerde volatilite arttığı için alacak tahsilatlarında sorun yaşandığını söyledi. Alpergun, "Şimdi bu trendi izleyip baktığımızda 2015 yılındaki 7 aylık dönemde hasar toplamı yüzdesel olarak 2014'ün tamamına göre yüzde 10'lar seviyesinde daha düşük olmasına rağmen beklentimiz ödenmeyen alacaklara bağlı ortaya çıkacak sigorta hasarının eylül-ekim aylarında yükseleceği" dedi.
Erteleme bildirimleri arttı
Alacak tahsilatları ile ilgili çok ciddi sayıda vade erteleme bildirimi geldiğini söyleyen Alpergun, sözlerini şöyle sürdürdü: "Yurtiçi ticaretin ivmesinin çok iyi gitmediği kesin. Evet vadeyi erteliyorlar ama bu erteledikleri vadede ödeme yapabilecekler mi şirketler? Açıkçası biz ödenmeme sorununun yaşanacağını düşünüyoruz."
Limit indirimine gittik
Alpergun, Coface Türkiye olarak alacak sigortasında üstlendikleri riskin bir dönem 7 milyar euronun üzerine çıktığını ancak mevcut durumda ister istemez limit indirimine gittikleri için mevcut risklerin 6 milyar euro seviyesinde olduğunu kaydetti.
BUGÜN