ABD tarihinin en büyük belge sızıntısı, Bradley Manning isimli bir askerin yüz binlerce dokümanı “Wikileaks” adlı internet sitesine ulaştırmasıyla yaşanmıştı. Belgeleri sızdıran asker 35 yıl hapis cezasına çarptırılırken, yayınlayan basın kuruluşları hakkında herhangi bir işlem yapılmamıştı.

Bugün'ün haberine göre, 2010 yılında dünyayı sarsan Wikileaks belgelerini aralarında Amerikan The New York Times, İngiliz The Guardian, İspanyol El Pais, Fransız Le Monde, Alman Der Spiegel gibi dünyaca tanınmış onlarca gazete ve dergiler yayınladı.

YAYINCILAR HAKKINDA HERHANGİ BİR SORUŞTURMA AÇILMADI

Hiçbir ülkede ‘Gizli belgelerin yayınlanması suçtur’ iddiasıyla yayıncılar hakkında herhangi bir soruşturma, inceleme veya dava açılmadı. Belgeleri ortaya dökülen ABD’de ise sadece sızdırma işlemini yapan askeri istihbarat görevlisi Er Bradley Manning’i idamla yargılandı, suçunu kabul edince 35 yıl hapisle cezalandırıldı.

OLAY NASIL PATLADI?

2009’da Irak’ta bir askeri üste istihbarat analisti olarak görevlendirilen Bradley Manning’in "çok gizli" belgelere erişme izni vardı. Manning, aralarında “çok gizli” ibareli yazışmaların da olduğu yüz binlerce belgenin bir kopyasını harici taşınabilir belleğe yükleyerek üs dışına çıkardı. 2010’da dokümanları devlet belgelerini yayınlayan Wikileaks isimli siteye sızdırdı.

YÜZ BİNLERCE BELGE SIZDI

Aralarında Bağdat’ın vurulmasını gösteren videodan, Afganistan’daki hava saldırılarına kadar gün yüzüne çıkmamış sayısız görüntünün yanı sıra 250 Dışişleri Bakanlığı yazışması ile Irak ve Afganistan savaşlarıyla ilgili 500 bin Savunma Bakanlığı raporu bulunuyordu.

Wikileaks, elde ettiği belgeleri aralarında The New York Times, The Guardian, El Pais, Le Monde, Der Spiegel gibi gazete ve dergilerle paylaştı. Yayın kuruluşları uzun incelemelerin sonunda Nisan 2010’dan itibaren binlerce belgeyi yayınladı. Wikileaks tüm belgeleri internet sitesine de yükleyerek herkesin kullanım ve incelemesine açtı.

SIZDIRANA 35 YIL HAPİS

Amerikan makamları 2010’da belgeleri sızdırdığını belirledikleri Manning’i Katar’da görevli olduğu askeri üste gözaltına aldı. Ardından idam cezası gerektiren ‘düşmana yardım etmek’ başta olmak üzere 22 farklı suçlamayla hakkında dava açıldı. Manning, 10 konudaki suçlamaları kabul ederek 35 yıl hapis cezasına çarptırıldı.

Birçok ülkede o ülkeyi ilgilendiren belgelerin yayınlanması nedeniyle tartışmalar yaşandı. Bazı Arap krallıkları haricinde tüm ülkelerde Wikileaks sızıntıları geniş şekilde yayınlandı. Bu ülkelerin hiçbirinde haberleri yazan muhabirler veya yayımcılar hakkında soruşturma, inceleme veya dava açılmadı.

'AİHM GÜVENCESİ VAR'

Wikileaks belgelerinin ortaya çıkmasından sonra konuyu basın özgürlüğü bağlamında değerlendiren Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi (AİHM) yargıcı Rıza Türmen, içeriği kamuoyuna açıklanmış bir belgeye gazetelerde yer verilmesinin, manşete taşınmasının suç oluşturmayacağını yazdı. Türmen, bu konuyla benzerlik gösteren İngiliz Sunday Times gazetesinin devlet sırlarını açıklaması ve Fransa’daki gizli vergi belgelerinin açıklanması örneklerini verdi.