Hayatta kalabilmek ya da çocuklarına daha iyi bir gelecek sunabilmek için nice umutlarla yola çıkıyorlar. Ancak birçok mülteci, ülkelerinde bile karşılaşmadıkları sefalet ve felaketlere maruz kalıyor. Kimi okyanusun azgın dalgalarına kimi sahranın kollarına terk edilirken kimi de balık istifi dolduruldukları araçlarda havasızlıktan can veriyor. Birçoğu da insan tacirleri ve organ mafyasının ağına düşüyor. İnsani Yardım Vakfı (İHH) tarafından hazırlanan rapora göre umut yolculuğuna çıkan her 100 kişiden 20'si kaybolurken 12'si de hayatını kaybediyor. Dünya genelindeki göçmenlerin üçte ikisi Ortadoğu ve Afrika kökenli insanlardan oluşurken, topraklarını terk edenlerin sayısı 2008 yılında (yüzde 70 artarak) 42 milyona ulaştı. Bu rakam 2007'de 25,1 milyondu. Birleşmiş Milletler Mülteci Yüksek Komiserliği'nin 2000 yılında aldığı karar gereği her sene 20 Haziran, 'Dünya Mülteciler Günü' olarak anılıyor. İHH'nin bu gün dolayısıyla hazırladığı 'Mültecilik Raporu', milyonlarca kaçağın yaşadığı insani dramı gözler önüne seriyor. Rapora göre geçen yıl 26 milyon insan kendi vatanı içinde göç ederken 16 milyon kişi de daha güvende olacaklarını düşündükleri ülkelere sığındı. "Yeni bir hayata başlamak" sözü kulağa hoş gelse de mültecilerin en yakın dostları mahrumiyet ve sıkıntılar oluyor. Göçmenlerin çoğu bir daha yurtlarını göremezken hayat mücadelesi bir türlü peşlerini bırakmıyor. Binlerce çocuk ve kadın, göç esnasında dramatik bir şekilde ölüyor. Yaşamları, mülteci kamplarında ya da dört duvarı olmayan barakalarda bazen un, şeker ve ekmek sırası beklemekle, bazen de sınır dışı edilmemek için dua etmekle geçiyor. Türkiye'de 18 bin kayıtlı mülteci yaşıyor. Kayıt dışı olanlar eklendiğinde rakam ikiye katlanıyor. 427 Çeçen yıllardır İstanbul'daki Fenerbahçe, Beykoz ve Ümraniye'deki üç ayrı kampta ilkel şartlarda yaşam mücadelesi veriyor. Ülkelerindeki çatışma ortamından kaçan Çeçen aileler, başta sığınmacı kabul edilememekten kaynaklanan hukuki problemler olmak üzere kötü fiziki koşullar, sosyal ve psikolojik birçok sorunla savaşıyor. Dünyadaki mültecilerin üçte ikisi Ortadoğu ve Afrika kökenli. 1948 yılında Filistin'den göç edenlerin sayısı 914 bindi. İsrail'in sebep olduğu bu zorunlu göçün sonu gelmedi. Bugün 5,6 milyon Filistinli halen kendine yeni bir yurt arıyor. Suriye, Lübnan ve Ürdün'de Filistinlilerin üç kuşaktır yaşadığı mülteci şehirleri oluştu. Bunların büyük bir kısmı ikinci kez topraklarından göç etmek zorunda kaldı. İsrail işgaliyle Irak'a göç edenler, 2003'teki ABD işgaliyle bu kez Irak'tan Suriye'ye sığınmak zorunda kaldı. Suriye ile Irak sınırı arasındaki tampon bölgedeki Tenf kampında, hiçbir şeyleri bulunmayan arafta kalmış binlerce mülteci var. ÇÖZÜM: GELİŞMEMİŞ ÜLKELERİ KALKINDIRMAK Raporun sonuç bölümünde sorunun çözümüne ilişkin başta BM olmak üzere tüm karar alıcı ülkelerin harekete geçilmesi istenerek, şu öneriler sıralanıyor: "Mültecilik sorununun çözümü için yapılması gereken, insanları yaşadıkları yerleri terk etmeye zorlayan koşulları ortadan kaldırmaktır. İnsanları sınır kapılarında, ara bölgelerde, sığınılan ülkelerde, iç hukuk ve uluslararası hukuk kurallarından kaynaklanan sorunlarla yüz yüze bırakmak yerine, kriz yaşanan bölgelerde istikrarın sağlanması, bu bölgelerin kalkındırılması, bu bölgelerde insan hayatına ve insan haklarına saygılı bir ortamın oluşturulması gerekmektedir. Başta BM olmak üzere karar alıcı ülkeler bu konuya daha fazla eğilmelidir ve sivil toplum kuruluşları mülteci alanında çalışmalarına önem vermelidir." Rakamlar endişe verici Suriye: 10 kampta 413 bin 827 kayıtlı Filistinli mülteci var. 120 bin 865'i çadır hayatı sürüyor. Ürdün: 10 kamp var ve 1 milyon 740 bin kayıtlı mülteci bulunuyor. 307 bin 785'i kamplarda. Lübnan: 12 kamp, 394 bin 532 kayıtlı mülteci var. 223 bin 956'sı kamplarda. Batı Şeria: 19 kamp, 665 bin 246 kayıtlı mülteci var. 179 bini kamplarda. Gazze: 8 kamp ve 922 bin 674 kayıtlı mülteci var. 484 bin 563'ü kamplarda. Irak: ABD işgalinden bu yana 4,5 milyon kişi yurtdışına iltica ederken, 2 milyon kişi ülke içinde yer değiştirdi. Pakistan: İç karışıklıklar sebebiyle 2,5 milyon insan ülke içinde mülteci. Afganistan: 4,1 milyon Afganlı muhacir yurtdışında. Ülkedeki mülteci sayısı ise 1,5 milyon civarında. Özbekistan: Siyasî baskılar ve ekonomik nedenlerle 1 milyon Özbek dışarıda. Azerbaycan: Karabağ Savaşı nedeniyle 1 milyon kişi bölgeyi terk etti. Bosna: Bosna Savaşı nedeniyle yerlerinden edilen 400 bine yakın Boşnak hâlâ evlerine dönemedi. Çeçenistan: Çeçenistan Savaşı nedeniyle evlerinin uzağında yurtiçinde ve dışında 400 bin Çeçen var. Sudan: Kesele bölgesinde 700 bin Eritreli muhacir, Darfur'da ise yer değiştiren 2 milyondan fazla kişi bulunuyor. Somali: Çatışmalar nedeniyle 1 milyon Somalili ülke içerisinde yer değiştirdi. Nüfusun büyük kısmı da yurtdışında. Sri Lanka: Ülkede yaşanan iç savaş nedeniyle 600 binden fazla kişi ülke içerisinde yer değiştirmek zorunda kaldı. Bangladeş: Burma askerî rejiminin baskısı nedeniyle yer değiştiren 600 bin Arakanlı ile 500 bin Biharlı yaşıyor.