Obama, Washington'da temaslarda bulunan
Çin Devlet Başkanı
Hu Jintao ile Beyaz Saray'da düzenlediği ortak basın toplantısında, ''Çin'in yükselişinin
ABD'de kaygı yaratıp yaratmadığına'' dair bir soru üzerine, ''Çin'in barışçıl biçimde yükselişinin hem dünya, hem de ABD için iyi bir gelişme olduğuna inanıyorum. Ancak bu yükselişin, uluslararası normları ve kuralları güçlendiren, bölgede ve dünya genelinde gerilim kaynağı yaratmak yerine, güvenlik ve barışı geliştiren bir yol izlediğinden emin olmak istiyoruz'' dedi.
''Çin'in yükselişinin muazzam
ekonomik fırsatlar da sunduğunu düşündüklerini'' ifade eden Obama, ''Size her türlü malı satmak istiyoruz. Uçaklar, arabalar,
yazılım ürünleri satmak istiyoruz. Devlet Başkanı Hu ve hükümeti, ekonomiyi iç talebin genişletilmesi üzerinde yeniden odaklarken, bu
Amerikan şirketlerine fırsatlar sunuyor'' dedi. Obama, her iki
ülkenin de küresel ekonomik
kriz sonrası toparlanma çabalarını sürdürdüğü bir dönemde, ABD'nin giderek artan biçimde, malları için Çin'i bir
pazar olarak gördüğünü kaydetti.
-İNSAN HAKLARI-
İnsan hakları konusunda da, Amerikalıların
ifade özgürlüğü, din özgürlüğü, toplantı yapma özgürlüğü gibi belli
insan hakları alanlarının evrenselliğine güçlü biçimde inandığını vurgulayan Obama, bu konuları Hu ile görüşmesinde çok samimi biçimde dile getirdiğini belirterek, ''Bunlar ara sıra hükümetlerimiz arasında gerginlik kaynağı oluyor. Ancak, önceki yedi başkanla aynı şeye inanıyorum, bu da şu: bu konuları samimi ve dürüst şekilde ele alabilir, anlaşamadığımız noktalar olacağını kabul etmekle birlikte, anlaştığımız noktalara odaklanabiliriz. Bu durum, diğer kritik alanlarda
işbirliği yapmamızı engellemez'' diye konuştu.
İki ülke arasındaki ekonomik bağların artırılmasının bir işareti olarak, 45 milyar dolarlık ihracat anlaşması yaptıklarını belirten Obama, Çin'in, fikri mülkiyet hırsızlığının azaltılması ve Amerikan yatırımlarının artırılması için önemli adımlar attığını kaydetti. Obama, Çin'in Amerikan ihracatı için en üst pazarlardan biri haline geldiğini ve bu durumun ABD açısından istihdama katkı sağladığını söyledi.
-''OLUMLU VE YAPICI BİR ABD-ÇİN İLİŞKİSİ, ABD İÇİN İYİ BİR ŞEY''-
Obama, ''ABD ve Çin olarak, işbirliği yaptığımızda bundan önemli faydalar görebileceğimizi gösterdik'' ifadesini kullandı.
''İki ülkenin, birbirlerinin başarısından edinebilecekleri muazzam çıkarlar olduğunu'' ifade eden Obama, ''Olumlu, yapıcı ve işbirliğini içeren bir ABD-Çin ilişkisinin, ABD için 'iyi bir şey' olduğunu'' vurguladı.
-OBAMA'DAN ÇİN'E PARA BİRİMİ UYARISI-
Obama, Çin'in para birimiyle ilgili tartışmalar konusunda da, ülkesinin hala Çin'in para birimi yüenin değerinin olması gerektiğinden düşük olduğunu düşündüğünü belirterek, ''Devlet Başkanı Hu'ya, Çin'in para biriminin esnekliğini artırmasını memnuniyetle karşıladığımızı söyledim. Ancak yüen hala olması gerektiğinden düşük değerde ve döviz kurunda daha fazla ayarlamalar yapılması ihtiyaç var. Bu, iç talebin güçlendirilmesi ve ekonomileri üzerinde enflasyon baskılarının azaltılmasında Çin için güçlü bir
araç olabilir'' dedi.
Tibet konusuna da değinerek, Çin'e Dalay Lama'nın temsilcileriyle
diyalog kurması çağrısı yapan Obama,
Kuzey Kore ve
İran konularında da, ''
Kuzey Kore'nin yeni provokasyonlardan kaçınması, İran'a yönelik uluslararası yaptırımların da tam biçimde uygulanması gerektiği noktasında Hu ile görüş birliği içinde olduklarını'' söyledi.
-ÇİN DEVLET BAŞKANI HU-
Çin Devlet Başkanı Hu da, Obama ile bugünkü ile birlikte toplam 8 kez görüştüğünü ve tüm bu görüşmelerde insan hakları konusunun gündeme geldiğini kaydetti.
Ülkesinin her zaman insan haklarının korunması ve geliştirilmesine bağlı olduğunun altını çizen Hu, Çin'in bu alandaki uygulamada ''muazzam ilerlemeler'' sağladığını söyledi.
Hu, ''Çin, insan haklarının evrenselliğini kabul ediyor ve buna saygı gösteriyor. Aynı zamanda, farklı ulusal koşulları da hesaba katmalıyız. Çin, dev nüfusa sahip, kritik bir reform aşamasından geçen, bir gelişmekte olan ülke'' ifadesini kullandı.
-''İNSAN HAKLARI KONUSUNDA HALA YAPMAMIZ GEREKEN ÇOK ŞEY VAR''-
Çin'in, sosyal ve ekonomik kalkınmada birçok zorlukla karşı karşıya kaldığına değinen Hu, ''Çin'de insan hakları konusunda hala çok daha fazlasının yapılması gerektiğini'' belirtti.
Hu, Çin'in ABD ve diğer ülkelerle insan hakları konularında diyalog kurmak istediğini, ancak ülkelerin de ''birbirlerinin içişlerine karışmama ilkesine uyması'' gerektiğini söyledi. Hu, ''Çin ve ABD arasında insan hakları konusunda anlaşmazlıklar olsa da, Çin, karşılıklı saygı ve birbirlerinin içişlerine karışmama ilkesi temelinde ABD ile diyalog içinde olmak istiyor'' dedi.
''Çin halkının hayatını iyileştirme, ülkemizdeki
demokrasi ve hukukun üstünlüğünü
teşvik etme çabalarımızı sürdüreceğiz'' diyen Hu, insan hakları konusunda diğer ülkelerle olan diyaloglarını da sürdürme niyeti içinde olduklarını kaydetti.
Bu arada Hu'nun, bir Amerikalı gazetecinin, ''insan hakları konusunda iki ülke arasında yaşanan farklılıklara'' dair sorusuna önce
cevap vermediği, ancak basın toplantısının ilerleyen bir bölümünde benzer bir soru üzerine,
teknik zorluklar nedeniyle önceki soruyu duymadığını belirterek, soruyu yanıtladığı gözlendi.
''Giderek artan ortak çıkarların paylaşılması'' noktasında Obama ile görüş birliğine vardıklarını belirten Hu, ''Aramızda olumlu bir işbirliği ve kapsamlı bir ilişki yolunda daha fazla gayret gösterilmesi ve karşılıklı saygı ve faydaya dayanan bir işbirliği ortaklığının inşası için birlikte çalışma taahhüdünde bulunulması hususunda görüş birliğine vardık'' dedi.
Hu, iki ülkenin de, birbirlerinin egemenliğine,
toprak bütünlüğüne ve çıkarlarına saygı göstermesi gerektiğini ifade etti.
Obama ve Hu, basın toplantısında, ülkeleri arasındaki ticaretin artırılmasından terörizmle mücadeleye kadar bir dizi önemli konuda daha yakın işbirliğinin de sözünü verdi.