düşük katılım ırkçılara yarayacak Katılımın rekor seviyede düşük olmasından endişe edilen seçimlerin en önemli özelliklerinden biri, Türk düşmanlığının kampanyaların parçası haline gelmiş olması. İngiltere, Belçika, Hollanda, Fransa, Avusturya, Bulgaristan, İtalya gibi ülkelerdeki İslam ve Türkiye karşıtı partilerin başarılı olabilecekleri kaydediliyor. Hindistan'dan sonraki dünyanın en büyük demokrasi şöleni ve dünyanın tek "sınırlar ötesi" seçimi 4-7 Haziran tarihleri arasında Avrupa Birliği üyesi 27 ülkede gerçekleşecek. Yaklaşık 375 milyon seçmenin 736 Avrupa milletvekili seçmek için sandıklara gideceği üye ülkelerde katılımın rekor seviyede düşük olmasından korkuluyor. İlk seçimlerin yapıldığı 1979'da katılım yüzde 62 iken, her beş yılda bir yapılan seçimlerde seçmenin teveccühü tedricen azaldı. 2004'te yapılan seçimlerde katılım yüzde 45,5'e kadar geriledi. Kamuoyu yoklamaları, bu seçimlerde katılımın yüzde 34'e kadar düşebileceğini haber veriyor. Seçimlerin en ilginç yanlarından biri, katılım azalırken AP'nin gücünün artması. Lizbon Antlaşması'nın kabulü durumunda, önümüzdeki günlerde seçilecek AP, tarihinin en güçlü konumuna ulaşacak. Bu seçimlerin en önemli özelliklerinden biri, Türkiye muhalifliği ve düşmanlığının birçok ülkede seçim kampanyalarının parçası haline gelmiş olması. Hiçbir Avrupa Parlamentosu seçiminde Türkiye, bu kadar sağcı ve aşırı sağcı partilerin malzemesi olmamıştı. Yunanistan'dan Finlandiya'ya kadar 10 ülkede yaklaşık 30 Türk asıllı adayın yarışacağı seçimlerde, Türkiye'nin muhtemel AB üyeliği en fazla tartışılan, en fazla istismar edilen konuların başında geliyor. AB aleyhtarı Libertas, İsveç'te internetin özgürleştirilmesini savunan Korsan Parti, seçime renk katarken katılımın az olması durumunda yabancı düşmanı, Türkiye aleyhtarı grupların kuvvetlenebileceği korkusu yaşanıyor. AB yetkilileri, katılımı teşvik etmek için şöhretleri piyasaya sürerken bütün Avrupa'da "seçimlere katılın" kampanyaları düzenleniyor. Irkçı partilerin seçimlerden kazançlı çıkabileceğini savunan yorumlar, suçlu olarak ekonomik krizi gösteriyor. Seçimlerin hem ekonomik krizle hem de yolsuzluklarla boğuşan İngiltere Başbakanı Gordon Brown için güven oylamasına dönüşeceği ve kötü sonuçların istifasına yol açabileceği bile söyleniyor. GÖRÜLMEMİŞ TÜRKİYE ALEYHTARLIĞI Türkiye'nin muhtemel üyeliğine itiraz üzerine kurulu kampanyalar özellikle Fransa, Almanya, Avusturya, Hollanda gibi ülkelerde tam gaz devam ediyor. Seçim kampanyasında Türkiye konusunu istismar edeceğini ilk duyuranlardan biri Fransa Cumhurbaşkanı Nicolas Sarkozy oldu. 5 Mayıs'ta Fransa'nın Nimes kentinde AP seçim kampanyasını başlatan Sarkozy, Avrupa'nın sınırları olması gerektiğini ve Türkiye'nin üyeliğe ehil olmadığını açıkladı. Bu konuşmadan 5 gün sonra bu defa yanına Almanya Başbakanı Angela Merkel'i alan Sarkozy, Berlin'de aynı mesajını tekrarladı. Merkel de Türkiye'ye, üyelik yerine imtiyazlı ortaklık önerdi. Sarkozy'nin bu açıklamaları, partisi UMP'yi kesmemiş olacak ki; internet sitesine koydukları seçim manifestosunda da Türkiye'ye itiraz ediliyor. İktidardaki UMP'nin Avrupa Parlamentosu kampanyasına yönelik internet sayfasında yer alan ve kampanya vesilesiyle dağıtılan broşürlerden biri olduğu bilinen "Cumhurbaşkanlığı çoğunluğu lehine oy kullanmak için 10 neden" başlıklı belgenin 3. maddesi şöyle diyor: "Türkiye'nin AB'ye girmesine karşısınız. Cumhurbaşkanlığı çoğunluğunun ve Nicolas Sarkozy'nin Fransa'nın, Türkiye'nin AB'ye üye olmasına karşı tutumuna dair katı taahhüdüne bağlısınız. Tercihiniz, Türkiye ile Akdeniz İçin Birlik aracılığıyla bir ayrıcalıklı ortaklık kurulması. Avrupa ülkelerinin genişlemeye dair konuları tam bağımsızlık içinde ele almasını istiyorsunuz. Cumhurbaşkanlığı çoğunluğu adaylarının Avrupa projesinin siyasi bir yapı olması gerektiğine dair kanaatini paylaşıyorsunuz." Almanya, Bulgaristan, Avusturya gibi ülkelerdeki çoğu siyasi parti de Türkiye aleyhtarlığını kullanırken, Avrupa Ermeni Federasyonu seçimlere günler kala yayınladığı değerlendirme raporunda Türkiye yanlısı AP üyelerini tek tek "fişledi". Katılımın düşük kalması durumunda İngiltere, Belçika, Hollanda, Fransa, Avusturya, Bulgaristan, İtalya gibi ülkelerdeki yabancı düşmanı, İslam ve Türkiye karşıtı partilerin başarılı olabilecekleri kaydediliyor. 2004-2009 arasındaki dönemde yaklaşık 50 milletvekiline sahip olan ırkçı partiler, ömrü bir yılı bile bulmayan Kimlik, Gelenek ve Hükümranlık Partisi'ni (ITS) kurmuş ancak parti mensubu İtalyan diktatör Mussolini'nin torunu Alessandra Mussolini, Romanyalılar aleyhine konuşunca, ITS'in Romen üyeleri gruptan istifa etmişlerdi. AB karşıtı ve ırkçı partiler Avrupa demokrasisinin en yumuşak karnını oluşturuyor. AB'nin bir an evvel lağvedilmesini savunan partiler, birliğin seçimle belirlenen tek kurumu Avrupa Parlamentosu'na girmek için yarışıyor. Irkçılıkla mücadele için neredeyse her gün karar üstüne karar alan AP, bünyesinde ırkçı grup bile barındırabiliyor. İngiltere'deki Britanya Milli Partisi, Fransa'daki Milli Cephe, Belçika'daki Flaman Menfaati, Bulgaristan'daki ATAKA, Hollanda ve Avusturya'daki Hürriyet partilerinin seçimlerden başarılı çıkmaları durumunda parlamentodaki dengeleri bozmaları beklenmiyor ancak Avrupa için büyük bir utanç olacağı açık. Dünyanın en demokratik kurumlarını üretmekle övünen AB'nin meclisinde kuvvetli bir ırkçı unsur, bütün dünyada olumsuz yankılanabilir. Seçimlerden Hıristiyan Demokratların yine birinci, Sosyalistlerin ikinci, Liberal Demokratların ise üçüncü çıkması bekleniyor. Bu sıralamayı değiştiren bir netice sürpriz olarak nitelendirilecek. AP'nin en büyük grubu Hıristiyan Demokratların mühim bir kısmı Türkiye'nin üyeliğine itiraz ederken, Sosyalistler ve Liberal Demokratlar, Türkiye'nin üyeliğini destekliyor. 30 Türk asıllı aday Avrupa Parlamentosu için yarışıyor 30 Türk asıllı adaydan Avrupa Parlamentosu'na seçilmesine kesin gözüyle bakılanların başında Hollanda İşçi Partisi'nden Emine Bozkurt geliyor. 2004-2009 yılları arasında AP milletvekilliği yapan ve Türkiye'de Kadın Hakları raportörü olan Bozkurt, partisinin ikinci sırasında yer alıyor. Alman Sosyal Demokrat Parti'nin 20. sıra adayı İsmail Ertuğ'un da AP'ye seçilmesinin galip ihtimal olduğu belirtiliyor. Bulgar Hak ve Özgürlükler Partisi'nden Filiz Husmenova'nın seçilmesi muhtemel görünürken, partinin alacağı oylara göre Metin Kazak'ın da seçilebileceği kaydediliyor. Hem Kazak hem Husmenova, Bulgaristan'ın 2007'de AB'ye üyeliğinden sonra AP'ye seçilmişlerdi. Batı Trakya Türk azınlığı ise 'sorunların çözülmemesini protesto için', Avrupa Parlamentosu seçimlerinde beyaz oy kullanma kararı aldı. AP seçimlerine Yunanistan'da 3 Batı Trakyalı Türk aday olarak katılıyor. Ancak aday listelerinin son sıralarında yer alan Türk adayların, seçilme şansları olmadığı değerlendirmesi yapılıyor. TÜRKİYE DOSTU ÖNEMLİ İSİMLER AP'YE VEDA EDİYOR Türk asıllı Cem Özdemir, Vural Öger gibi Avrupalı siyasetçiler AP'ye veda ederken, Türkiye dosyasına hakim Joost Lagendijk, Jan Marinus Wiersma, Michel Rocard, Ari Vatanen gibi siyasetçilerin de AP'ye dönmeyeceği düşünüldüğünde, Türk asıllıların seçimleri kazanması önemli hale geliyor. Türk asıllı adaylar, partileri ve ülkeleri şöyle: Emine Bozkurt: İşçi Parti, 2. sıra, Hollanda. Filiz Husmenova: HÖH, 1. sıra, Bulgaristan. Metin Kazak: HÖH, 3. sıra, Bulgaristan. Necmi Ali: HÖH, 4. sıra, Bulgaristan. Hüseyin Araç: Sosyal Demokrat Parti, 6. sıra, Danimarka. Nilgün Canver (Londra Belediye Meclisi Üyesi): İşçi Partisi, İngiltere. İsmail Ertuğ: SPD, 20. sıra, Almanya. Hıdır Karademir: SPD, 31. sıra, Almanya. Macit Karaahmetoğlu: SPD, 68. sıra, Almanya. Sidar Aydınlık-Demiröğen: Sol Parti, 11. sıra, Almanya. Kadriye Karcı: Sol Parti, 19. sıra, Almanya. Dr. Yaşar Bilgin (Türk-Alman Sağlık Vakfı (TASV) Başkanı): CDU, 4. sıra, Almanya. Songül Karabulut (Kürt Kadın Barış Bürosu (CENİ) Temsilcisi): Sol Parti, 11. sıra, Almanya. Emrullah (Emir) Deniz (Hagondange Belediye Meclisi üyesi): Sosyalist Parti, Fransa. Meryem Almacı: Yeşiller (Flaman kesiminden), 3. sıra, Belçika. İnan Aslıyüce: Yeşiller (Flaman kesiminden), 9. sıra, Belçika. Nermin Kumanova: Yeşiller (Valon kesiminden), 5. sıra, Belçika. Mustafa Uzun: CD&V (Flaman kesiminden), 7. sıra, Belçika. Selahattin Koçak: SPA-Spirit (Flaman kesiminden), 4. sıra, Belçika. Şener Uğurlu: SPA-Spirit (Flaman kesiminden), 10. sıra, Belçika. Neşe Açıkgöz: CDH (Valon kesiminden), yedek liste 4. sıra, Belçika. Osman Biçen: D66, 16. sıra, Hollanda. Erdoğan Kaya: Sosyalist Parti, 23. sıra, Hollanda. Nesrin Can: Sosyal Demokrat Parti, Finlandiya. İsmail Atik: Sol İttifak, Finlandiya. Hikmet Arslan: Liste Dr. Martin, 37. sıra, Avusturya. Cengiz Kulaç: Liste Dr. Martin, 39. sıra, Avusturya. Rıdvan Ahmetçik: Yeni Demokrasi Partisi, 20. sıra, Yunanistan. Sibel Mustafaoğlu (Rodop vali yardımcısı): PASOK, 16. sıra, Yunanistan. Dilek Habip: Radikal Sol İttifak (SYRIZA), 8. sıra, Yunanistan. Sorularla AP ve seçimleri Avrupa Parlamentosu nedir? AP, Komisyon ve Konsey'den sonra AB'nin 3 temel kurumundan biri ve vazifesi AB vatandaşlarını temsil etmek. AB'de kararları devlet ve hükümet başkanlarından müteşekkil Konsey veriyor. AB'nin yürütme kolu olan Komisyon, Parlamento ve Konsey kararlarını uygulamakla görevli. AP'nin hem Fransa'nın Strasbourg hem de Belçika'nın başkenti Brüksel'de binaları var. 1952'de kurulan AP, 1979'dan bu yana doğrudan oyla seçiliyor. Daha önce milli hükümetler AP'ye atama yapıyordu. AP'nin işlevi nedir? Kanunları onaylar, AB kurumlarının demokratik işleyişini denetler, Konsey'le birlikte bütçesini tasdik eder. Avrupa kanunlarının üçte ikisinin kabulünde Konsey ile ortak karar verir. Komiserlerin atamasını bloke edebilir. Lizbon Antlaşması kabul edilirse AP'nin yapısı değişecek mi? Evet. Milletvekili sayısı azaltılacak ama Avrupa Parlamentosu'nun kuvveti artacak. Konsey'le ortak karar alma sistemi ziraat, balıkçılık, kanuni göç, uzay ve spor alanlarına genişletilecek. AP'nin bütçeyi denetleme gücü artırılacak ve komisyon başkanının atanmasında daha fazla söz sahibi olacak. Kim, ne zaman oy kullanacak? 27 üye ülkede 375 milyon seçmen var. Oy verme işlemi 4 gün sürecek. 4 Haziran'da İngiltere ve Hollanda'da başlayacak. 5 Haziran'da İrlanda, 6 Haziran'da Letonya, Kıbrıs, Malta oy kullanacak. Çek Cumhuriyeti ve İtalya'da seçim iki gün sürecek, Çekler 5-6 Haziran'da, İtalyanlar 6-7 Haziran'da sandık başına gidecek. Diğer üyelerin hepsi 7 Haziran'da oy kullanacak. 18 yaş ve üstü oy kullanabiliyor. Kimler seçilecek? 5 yıllık dönem için 736 milletvekili seçilecek. Her ülke, nüfusuna göre AP'ye milletvekili gönderecek. En kalabalık nüfuslu Almanya 99, büyük nüfuslu İngiltere, Fransa ve İtalya 72'şer, en küçük nüfuslu Malta ise 5 üye gönderecek. Grup kurabilmek için 7 üye ülkeden 25 milletvekilinin bir araya gelmesi gerekiyor. Lizbon Antlaşması, bu arada kabul edilirse geçici bir süre için vekil sayısı 754'e yükselecek. Türkiye'nin müstakbel üyeliğine itiraz edenlerin en önemli mülahazalarından biri, nüfusu hızla artan Türkiye'nin kulübe girmesi durumunda en fazla milletvekiline sahip olma ihtimali. ZAMAN SELÇUK GÜLTAŞLI - BRÜKSEL