Britanya'nın saygın tıp dergisi Lancet,
Mart 2003'te başlayan ABD işgalinin
Irak'ta yarattığı can kayıplarıyla ilgili önceki hesaplamaları altüst eden bir
rapor yayımladı. Johns Hopkins
Bloomberg Kamu Sağlığı Okulu'ndan Dr. Gilbert Burnham'ın başkanlığında Irak'taki Mustasiriye Üniversitesi'nden 10 doktorun yürüttüğü çalışma, işgal sonrası can kaybını 655 bin ölü olarak hesapladı.
Bu rakam, 'küme örneklemesi' yöntemiyle 20
Mayıs-10 Temmuz arasında 12 bin 801 kişinin yaşadığı 1849 evde yapılan anketlerden çıkan sonucu
ülke geneline vurmak suretiyle elde edildi. Açlıktan
ölüm ve
doğal felaketlere uğramış ülkelerdeki can kaybını hesaplamak için kullanılan bu yöntem için
Columbia Üniversitesi uzmanları "Denenmiş ve doğru çıkmıştır" yorumu yaptı. Irak nüfusu Temmuz 2005 itibarıyla 26 milyon tahmin ediliyor. Rapora göre, üç yıl yedi aylık işgalde 601 bin kişi savaş ve şiddete
kurban gitti, kalanı savaşın tetiklediği hastalıklar ve diğer nedenlerle öldü. Bu da, her gün 500 kişinin şiddetle bağlantılı nedenlerden öldüğü anlamına geliyor.
Ölüm oranı eskisinden üç kat fazla
Kurbanların yüzde 56'sı ateşli silahlar, yüzde 14'ü patlamalar, yüzde 31'i işgal güçlerinin operasyonları ya da bombardımanlarda öldürülmüş. Doğrudan işgal güçlerinin öldürdüğü insan sayısı 186 bin olarak hesaplanıyor.
Şiddet dışı ölüm oranları da işgalin etkisiyle üç kat artmış:
Saddam döneminde ağır BM yaptırımlarına rağmen bin kişide 5.5 olan ölüm oranı, 13.3'e çıkmış. Burnham, "Sonuçlardan eminiz" derken, görüştükleri ailelerin yüzde 90'ının ölüm belgesi ibraz ettiğini belirtti. 2004'te, aynı
heyet, savaşın ilk 18 ayındaki can kaybını 100 bin hesaplamıştı.
Medya haberlerini baz alan Irak Ceset Sayımı adlı grup can kaybını 50 bin olarak hesaplamıştı. Iraklı bir
sivil toplum örgütü ise işgalden Temmuz 2005'e dek 128 bin can kaybı tahmini yapmıştı. Aralıkta 30 bin sivilin öldüğünü söyleyen ABD Başkanı George W.
Bush ise "Açıklamamın arkasındayım. 600 bin tahmini güvenilir değil" derken,
Irak yönetimi bu sayıyı 'şişirilmiş' diye niteledi.