Brüksel, yıllık Türkiye değerlendirmesinde Ankara’ya ciddi eleştiriler yöneltti. Özellikle yargı bağımsızlığı ve hukukun üstünlüğünün ihlal edildiğine dikkat çekilen İlerleme Raporu’nda, 17 Aralık sonrasında emniyet ve adalet teşkilatlarında girişilen devasa tasfiyelerin de kaygıyla izlendiği kaydedildi.
Avrupa Birliği’nin (AB) dün kabul edilen 2014 yılı Türkiye İlerleme Raporu’nda Ankara’ya özellikle yargı bağımsızlığı, adalet ve emniyet teşkilatlarına yönelik tasfiye ve tevkifler ile sosyal medyaya getirilen yasaklar konularında eleştiriler ağır bastı. Anayasa Mahkemesi’nin bu “endişe verici” uygulamalardan bazılarını iptal etmesi ise memnuniyetle karşılandı. Bundan sonra hukukun üstünlüğü ve temel özgürlükler alanında yapılacak değişikliklerin Avrupa standartlarında olmasını sağlamak için gerek yurtiçinde gerekse AB ile etkin diyalog ihtiyacı olduğu vurgulandı. Hükümetin demokratikleşme, çözüm süreci ve çeşitli alanlarda Brüksel ile işbirliğini artırma yönünde attığı bazı adımlar ise övüldü.
Birliğin yürütme organı olan AB Komisyonu’nca hazırlanan yıllık değerlendirme metninde yargı bağımsızlığının “altını oyan” yasaların kabul edilmesi, çok fazla sayıda hâkim ve savcının görevlerinin değiştirilmesi ya da azledilmeleri, üst düzey polis yetkililerinin tutuklanması ve sosyal medyaya uygulanan “toptancı” yasakların endişe kaynağı olduğu vurgulandı. Bu durumun; yargının bağımsızlığı, etkinliği ve tarafsızlığı ile hukukun üstünlüğüne saygı ve kuvvetler ayrılığına dair kaygılar oluşturduğu belirtildi.
Yolsuzluk iddialarının tam şeffaflıkla gereği gibi kovuşturulmasının önemine dikkat çekilen raporda, yargının ve polisin bunun için operasyonel kabiliyetlerinin de güvence altına alınması istendi.
İfade özgürlüğünü sınırlandıran yasalar ve bu kapsamda internet yasasının kabul edilmesiyle pratikte bu özgürlüğün etkin şekilde kullanılmasının sınırlandırıldığı vurgulandı ve sosyal paylaşım siteleri YouTube ve Twitter’a erişimin bir dönem tamamen engellendiğinin altı çizildi.
İlerleme Raporu, Türkiye’de önemli yasal düzenlemelerin ilgili taraflarla yeterince istişare edilmeden alelacele çıkarılma eğiliminin de endişeye sebep olduğu vurgulandı. İktidar partisinin teklif ettiği yasa tasarılarının parlamentoda gereği gibi tartışılmadan, sivil toplumla görüşülmeden geçirildiği kaydedildi. AB ile Yargı ve Temel Haklar ile Adalet, Özgürlük ve Güvenlik fasıllarının açılmasının önemine vurgu yapıldı.
Raporda, 3. ve 4. yargı paketleri, demokratikleşme paketinin uygulanmasına yönelik adımlar, Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi’ne aykırı kararların önlenmesi için oluşturulan eylem planı, Anayasa Mahkemesi’ne kişisel başvuruların kabul edilmesi, Geri Kabul Anlaşması’nın imzalanması ve yürürlüğe girmesi, AB ile vize diyaloğunun başlatılması, Kürt meselesinin çözüm sürecinin devamı da olumlu gelişmeler olarak anıldı. Özellikle Anayasa Mahkemesi’nin aldığı önemli kararlarla temel hakların korunması noktasında ülkenin anayasal sisteminin direncini ortaya koyduğu vurgulandı.
Türkiye’nin dinamik ekonomisinin Avrupa kıtasının refahına değerli katkı sağladığı ifade edilen raporda Türk ekonomisiyle ilgili değerlendirmeler de yapıldı. Çalışma çağındaki nüfusun artmasıyla işsizlik oranlarındaki yükselmeye dikkat çekildi ve cari açık problemi hatırlatıldı. Üyelik müzakerelerinin yeniden ivme kazanması istenen raporda, AB’nin Türkiye’de ekonomik ve siyasi reformlar için önemli bir çıpa olmaya devam etmesi gerektiği kaydedildi.
