ABD'de önde gelen Demokrat
senatör Joe Biden tarafından önerilen ve Senato genel kurulunda benimsenen
Irak planında, federal
sistem içinde bölgeler kurulması çağrısına yer verilirken, Irak'ın tek
ülke kalması ve
toprak bütünlüğünün korunması gerektiği vurgulanarak Türkiye'nin bu konudaki kaygıları gözetildi.
Senato'nun 23'e karşı 75 oyla kabul ettiği bağlayıcı olmayan tasarıda, “ABD'nin, federal bir hükümet sistemi oluşturulmasına ve federal bölgelerin kurulmasına izin veren Irak Ana
yasası hükümleri çerçevesinde Irak'taki önemli gruplar arasında siyasi
anlaşma sağlanmasını aktif şekilde desteklemesi” istendi.
Planın tespitler bölümünde, “kuzey Irak'taki üç vilayette
Kürt bölgesel yönetiminin idari rolünün tanındığı ve Kürt bölgesinin genel olarak istikrarlı ve barış içinde olduğu” anlatıldı.
Senato'da benimsenen tasarıda, Kürt bölgesine yapılan bu atıf dışında doğrudan üç federal bölgenin kurulması yönünde açık bir ifade yer almasa da plan, ABD ve dünya medyası tarafından, Irak'ın “Şii,
Sünni ve Kürt bölgelerinden oluşması” çağrısı olarak değerlendirildi.
Biden'in önderlik ettiği planın öneriler bölümünde, “birleşik bir Irak içinde federal bölgeler kurulması yoluyla kapsamlı bir siyasi uzlaşma yönünde anlaşma sağlanması için, Iraklılar arasında bir konferans toplanması çağrısı” yer aldı.
Planın tespitler bölümünde, mezhepsel ve etnik farklılıklara karşın Irak'taki grupların, ülkenin birliğini ve toprak bütünlüğünü desteklediği savunuldu.
Planın öneriler bölümünde ABD'nin, içinde BM
Güvenlik Konseyi'nin beş daimi ülkesi, Irak'ta askeri bulunan devletler,
Körfez İşbirliği Konseyi üyeleri ve Irak'ın komşularının da yer aldığı uluslararası topluluğa çağrıda bulunarak, Irak'ın egemenliğini ve toprak bütünlüğünü tanımalarını istemesi gerektiği dile getirildi.
Planda, ABD'den, federalizme dayalı siyasi çözümü desteklemeleri ve Irak'a acil
yardım sağlamaları yönünde bu ülkelere çağrıda bulunması da talep edildi.
Yine öneriler bölümünde ABD'nin, Irak hükümetinden acilen petrol gelirlerinin paylaşılmasına ilişkin bir yasa benimsemesini ve uygulamasını istemesi çağrısı da yer aldı. Bu madde, medya tarafından petrol gelirlerinin denetiminin Bağdat'ta kalması gerektiği şeklinde algılandı.
Planın sonunda, bunların yapılması durumunda, “Irak'ın,
teröristler için bir sığınak ve komşular için bir tehdit değil, istikrarlı bir ülke olarak ortaya çıkması sağlanabilir” denilerek dolaylı olarak Türkiye'nin
terör örgütü PKK'nın kuzey Irak'taki varlığına ilişkin kaygılarına atıfta bulunuldu.
AA