ABD'nin Avrupa ve Avrasya işlerinden sorumlu Dışişleri Bakan yardımcısı Dan Fried, ABD Temsilciler Meclisi Dış İlişkiler Komitesi'nde yarın oylanacak 1915 olaylarına ilişkin Ermeni iddialarını içeren tasarının ''bir hata'' olduğunu söyledi. Başta ABD Başkanı George W. Bush ve ABD Dışişleri Bakanı Condoleezza Rice olmak üzere yönetimin ilgili tüm kademelerinin, tasarının geçmemesi için komite üyeleriyle bizzat temasta olduğunu belirtti. Fried, ABD Dışişleri Bakanlığı'nda A.A.'ya verdiği özel demeçte, şunları kaydetti: ''Biz, bu tasarıya karşıyız. Sadece karşı olmakla kalmıyoruz, başta Başkan Bush, Dışişleri Bakanı Rice ve Dışişleri Bakan Yardımcıları olarak Nick Burns ile ben, hükümetimizin pozisyonunu açıklamak için tek tek komite üyeleriyle, bu tasarının geçmemesi için çalışıyoruz. ABD yönetimi, bu tasarının geçmemesi yönünde görüş belirten eski Amerikan Dışişleri Bakanları'nı destekliyor.'' Bush yönetiminin, bu tasarının geçmesini engellemeye kabiliyeti olup olmadığı sorusu üzerine Fried, şu yanıtı verdi: ''Öyle olduğunu umuyorum. Yarın bir oylamamız var. Umarım başarılı olacağız. Rice, Burns, ABD'nin Ankara Büyükelçisi Ross Wilson ve ben, kongre üyeleriyle sürekli konuşuyoruz. Bu tasarının geçmemesi için elimizden geleni yapıyoruz. Biz, bunun bir hata olduğunu düşünüyoruz. Türk-Ermeni uzlaşmasına veya tarihi gerçeklerin ortaya konulmasına yardımcı olmayacağını düşünüyoruz. Bu tasarının geçmesinin getireceği iyi birşey yok.'' ABD Başkanı Bush'un, geçen Cuma günü Başbakan Recep Tayyip Erdoğan ile gerçekleştirdiği telefon konuşmasında, tarihi gerçeklerin parlamentolardan geçirilecek tasarılara değil tarihçilere bırakılması yönünde görüş belirttiği hatırlatılarak, yönetimin Türkiye'nin görüşlerine paralel yönde pozisyon aldığı yönündeki bir değerlendirme üzerine de Fried, ''Biz, bu tasarının hiç bir şekilde yardımcı olacağına inanmıyoruz'' dedi. Fried, sözlerini şöyle sürdürdü: ''1915 yılında bu korkunç olayların gerçekleştiği doğru. Biz, bunu söyledik. 1,5 milyon masum Ermeni öldürüldü veya sürgüne zorlandı. Bunlar tarihi gerçekler. Her ülke, Amerika dahil olmak üzere, tarihinde karanlık noktalara sahip. Kölelik ve Amerikalı Kızılderililere karşı tutumumuz bunlardan ikisi. Her dürüst ülke, kendi tarihiyle yüzleşmeli. Ancak bunun yolu dürüst bir bakış ve dürüst diyalogdur, yabancı parlamentolardan tasarı geçirmek değildir. Amerikan halkı ve hükümeti, kölelik konusunda doğru şeyi yaptı. Ancak bu, kendi içinden geldi. Aynı şey, onurlu bütün ülkeler için geçerli.'' A.A.'ya demecinden önce Ermeni tasarısıyla ilgili olarak Washington'da bulunan üç kişilik TBMM heyetiyle bir görüşme yapan Fried, milletvekillerinin, tasarıya karşı kuvvetli tutumunu ortaya koyduğunu kaydetti. Fried, ''Türk milletvekilleri, bizim ne yaptığımızı biliyor. Biz, bu tasarının geçmemesini sağlamaya çalışıyoruz. Milletvekilleriyle, Temsilciler Meclisi'ndeki tasarıyla ilgili zorlu savaşa ilişkin dürüst bir toplantı gerçekleştirdik. Bunlar, Türk-Amerikan ilişkilerinin iyi olması yönünde kararlı insanlar'' değerlendirmesini yaptı. Tasarının geçmesi halinde Türkiye'nin tepkisinden endişeli olup olmadığı sorusu üzerine Fried, ''Elbette Türkiye'de bu konuda duygular çok hassas. Bizim istediğimiz, Türk halkının, Amerikan Hükümeti, Başkan Bush, ABD Dışişleri Bakanı ve aralarında Warren Christopher ile Madeleine Albright'ın da bulunduğu eski Amerikan Dışişleri Bakanları olarak bu tasarıya ne kadar şiddetle karşı olduğumuzu anlaması'' dedi. Türkiye'de, hükümet içinde ve dışında, Ermenistan ile daha iyi ilişkilerde, tarihin açık bir tanımlamasında kararlı bir çok sesin bulunduğuna işaret eden Fried, ''Ben, 106 sayılı bu tasarının yarın reddedileceğini umuyorum. Umarım reddedilir ve Türk-Ermeni ilişkileri olumlu yönde kuvvetle ilerler. Ermenistan'da da Türkiye ile daha iyi ilişkiler isteyen insanlar var. Bunlar ciddi insanlar ve Türkiye için iyi ortaklar olacak, eğer bu tasarıyı geride bırakabilirsek'' diye konuştu. Tasarı kabul edilirse, Irak'taki Amerikan askerlerine yönelik lojistik desteğin kesilmesinden endişe edip etmediği sorusu üzerine Fried, ''Türk Hükümetinin ne yapıp yapmayacağı konusunda yorum yapmak istemiyorum. Özellikle de bu tasarının hiç geçmemesini umut ediyorken. Türk-Amerikan ilişkileri ortak çıkarlara ve aynı zamanda ortak değerlere dayalı. Bu devam edecek. Bugün ve yarın, bu tasarının geçmemesine çalışacağız. Şimdi üzerinde yoğunlaşmamız gereken budur'' yanıtını verdi. Tasarı geçsin ya da geçmesin, Türkiye ile Ermenistan'ın, birlikte çalışmanın yollarını bulması gerektiğini savunan Fried, her iki tarafta da iyi ilişkiler kurulması ve Osmanlı döneminde paylaşılan acı tarihe ortak bir yaklaşım geliştirme yönünde kararlı insanlar olduğunu ve ABD'nin, bu insanları destekleyeceğini ifade etti. -PKK VE SINIR ÖTESİ- Fried, ''Şunu da eklemek istiyorum. Türk milletvekilleriyle benim ve ABD Dışişleri Bakan yardımcısı Burns'un görüşmesinde, PKK teröristlerinin Türkiye'de masum insanların hafta sonunda sebep olduğu ölümlerden duyduğumuz tiksintiyi ifade ettik. Biz, PKK'nın devreden çıkmasını, eylemlerinin sonsuza dek sona erdiğini görmek istiyoruz'' diye konuştu. PKK saldırılarının ardından Türkiye'nin, Irak'a bir sınır ötesi operasyon düzenlemesi ihtimalinin güçlendiği yönündeki bir soru üzerine de Fried, şunları söyledi: ''Türkiye'de duygular çok kuvvetli. Bunun nedenini anlamak mümkün. Bizce Türkiye, PKK'yı ortadan kaldırmak için neyin en iyi olacağına bakmalı. Türkiye ve Irak, kısa süre önce terörizme karşı bir işbirliği anlaşması imzaladı. Bize göre Irak tarafı daha fazla şey yapmalı ve bu alanda bir ilerleme görmeyi umarım.'' ABD'nin, PKK'nın ortadan kaldırılmasında Türkiye ve Irak'a nasıl yardım edebileceği sorusunu da Fried, şöyle yanıtladı: ''Iraklı yetkililere baskı yapabiliriz. Kürt bölgesel yönetimi ve Bağdat'taki yetkili makamlara. Türkiye ile hassas konulardaki işbirliğimizi artırabiliriz ki, bunu zaten artırıyoruz. Bunu (PKK) bitirmek için yapabileceğimiz çok şey var.'' -''1 MART GERİDE KALDI''- Türk-Amerikan ilişkilerinde, Irak Savaşı öncesinde TBMM'de reddedilen 1 Mart tezkeresinin ardından yaşanan döneme ilişkin bir soruyu da yanıtlayan Fried, ''1 Mart, bu yönetim bakımından kesinlikle geride kaldı'' dedi. Fried, ''Zorlu bir oylamaydı. Parlamentoda yeni milletvekilleri vardı ve bunların büyük kısmı ilk defa meclise seçilmişti. Zor bir konuydu, çok şey oldu. Amerikan hükümeti, zor zaman geçirdi ancak bunu kabullendik. Biz de hatalarımızı yaptık. Şimdi Irak'ın geleceği için ne iyi olacaksa ona bakmalıyız. Birleşik bir Irak, iyi işleyen bir hükümet ve daha istikrarlı bir Irak, Türkiye için daha iyi bir komşu olacaktır. Bunun için de Türkiye ile birlikte çalışmalıyız'' diyerek sözlerini tamamladı. AA