Döviz kurundaki artışı frenleyebilmek için yabancı paraya ihtiyaç duyan Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası (TCMB), dışarıdan yeterli döviz akışı olmayınca rotayı yine yurt içindeki döviz tasarrufçularına çevirdi.
Merkez Bankası, son dönemde birbiri ardına artırdığı yabancı para zorunlu karşılık oranlarını 3'er puan daha yükseltti.
Yeni düzenlemeyle, bankalara yatırılan her 100 dolarlık döviz tasarrufunun 19 doları yerine 22 doları direkt Merkez Bankası'na gönderilecek. Bankaların elinde 100 dolardan sadece 78 dolar kalacak. Merkez Bankası, bu düzenlemeyle bankalardaki 9,2 milyar doları kendi hesaplarına çekeceğini açıkladı.
ZORUNLU KARŞILIKLARIN ORANI YÜZDE 22'YE ULAŞMIŞ OLDU
Merkez Bankası'nın yabancı para zorunlu karşılık oranlarını yeniden artırdığı tebliği Resmi Gazete'de dün yayımlandı. Yeni düzenlemeyle vadesiz ve bir yıla kadar olan tüm vadelerde yüzde 19 olan zorunlu karşılık oranı yüzde 22'ye yükseltildi. Piyasaya açtığı kredi performansı yüksek olan bankaların bu vadelerdeki zorunlu karşılık yükleri yüzde 12'den yüzde 15'e yükseltildi.
Bir yıldan uzun vadelere uygulanan zorunlu karşılıklar yüzde 15'ten yüzde 18'e çıktı. Yabancıların Türkiye'de değerlendirdiği dövizlerin zorunlu karşılığı da vadelere göre yüzde 5-21 aralığından yüzde 8-24 aralığına yükseltildi.
Bankaların döviz tevdiat hesaplarında (DTH) bulunan 1,2 trilyon lira karşılığı dövizin yaklaşık 1,1 trilyon lirası bir yılın altındaki vadelerde bulunuyor. Dolayısıyla DTH'lere uygulanan zorunlu karşılıkların ağırlığı yüzde 22'ye ulaşmış oldu.
Zorunlu karşılık, tasarruflarını bankalara döviz olarak yatıran kişi ve kurumların bu paralarının ne kadarının bankalarda kalacağını, ne kadarının Merkez Bankası hesaplarına yatırılacağını ifade ediyor.
BANKALAR HER 100 DOLARIN 22'SİNİ MERKEZ BANKASI'NA GÖNDERECEK
Yeni düzenlemeye göre, bankalar hesaplarına yatan her 100 doların 22 dolarını Merkez Bankası'na gönderecek, geri kalan 78 dolarını piyasaya kredi olarak verebilecek. Buna karşılık bankalara yatan her 100 TL tasarrufun ise bir yıla kadar vadede 7 lirası, bir yıldan uzun vadelerde sadece 1 lirası Merkez Bankası'na gönderiliyor.
Eğer bu bankanın kredi performansı yüksekse 7 liralık tutar 2 liraya düşüyor. Üstelik Merkez Bankası döviz karşılıklara çok düşük faiz verirken, TL karşılıklara daha yüksek faiz veriyor.
DURMUŞ YILMAZ: BANKALAR FAİZ VERMEZ, ÜZERİNE KOMİSYON ALABİLİR
Sözcü gazetesinde yer alan habere göre, Merkez Bankası eski Başkanı ve İYİ Parti Milletvekili Durmuş Yılmaz, döviz tasarruflarındaki yükün aşırı artması nedeniyle, bankaların döviz tasarrufçularına faiz vermeyeceği gibi, üzerine komisyon da isteyebileceğini söyledi.
Yılmaz, kuru baskılamak için ihtiyaç duyulan dövizin azalması üzerine bankaların elindeki dövize yönelindiğini söyledi.
Yeni kararla bankaların döviz tasarrufu olanlardan kısa yerine daha uzun vadelere yönelmelerini isteyebileceğini belirten Yılmaz, “Bankaların döviz hesaplarındaki yükü arttığı için bu gidişle bankalar bu hesaplara faiz veremeyeceği gibi parayı bankada güvenli şekilde tutma karşılığında komisyon bile almak durumunda kalabilir. Bu düzenlemelerdeki politikanın oturduğu baz yanlış. İnsanlar doları faiz getirisi olduğu için tutmuyor ki. Ulusal paraya güven yok. Vatandaş TL'ye itibar etmediği için enflasyondan korunmak için dövize yöneliyor. Esas bu sorunun çözülmesi lazım” dedi.
