Bir milyondan fazla genç, şu günlerde iyi eğitim alacağı bir üniversitenin hayalini kuruyor. Üniversite diploması almış yüzbinlerce genç ise iş bulamama sıkıntısı yaşıyor. TÜİK’in 2015 yılı verilerine göre, üniversiteli işsiz sayısı 692 bin. Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı istatistikleri eğitimli işsizler ordusunun her geçen gün arttığını ortaya koyuyor. İşkur’a kayıtlı işsizlerden 186 bini lisans, 163 bini önlisans, 6 bin 266’sı yüksek lisans mezunu, 263’ü ise doktoralı. İşsizler kervanına katılanlar arasında Türkiye’nin en iyi üniversitelerinden mezun olup yine en iyi üniversitelerinde yüksek lisans ve doktora yapanlar bile var. Eğitimli işsiz sayısı 2014 yılına göre 86 bin kişi artarken, bazı alanlarda eğitimli işsizlik oranı yüzde 20’ye kadar çıkıyor. İş bulamayan eğitimli nüfus son çareyi yurt dışına gitmekte görüyor. Ancak bunu gerçekleştirebilenlerin sayısı da sınırlı.
İyi bir iş sahibi olabilme hayaliyle uzun yıllar eğitim alan yüzbinlerce genç, mezun olduklarında büyük bir hayal kırıklığı yaşıyor. Çünkü artık üniversite mezunu olmak da iş sahibi olmak için yeterli olmuyor. Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) verilerine göre 2015 itibarıyla 692 bin yüksek okul ve fakülte mezunu işsiz. İş bulmak için İŞKUR’un kapısını çalan üniversite mezunu sayısı da bir hayli yüksek. Kurumun açıkladığı resmi verilere göre 163 bin 2 yıllık meslek yüksek okulu ile 186 bin 4 yıllık fakülte mezunu iş sahibi olmak için İŞKUR’un kapısını çalmış durumda. Benzer şekilde yüksek lisans yapan 6 bin 266 kişi ile doktorasını tamamlamış 263 kişi de işe yerleşmek için kurumdan medet umuyor. Bunlar arasında Türkiye’nin en iyi üniversitelerinden mezun olup yine en iyi üniversitelerinde yüksek lisans ve doktora yapanlar bile var. Ayrıca İŞKUR’a başvurmayıp kendi imkanlarıyla iş arayanlar da var.
TÜİK verilerine göre eğitimli işsiz sayısı yıllar itibarıyla artış gösteriyor. 2014 yılına göre 86 bin kişi artan eğitimli işsizlerin oranı yüzde 11 ile yüzde 10,3 olan genel işsizlik seviyesinin de üzerinde seyrediyor. Bazı alanlarda bu oran yüzde 20’ye kadar çıkıyor.
Uzmanlara göre bu durum aynı zamanda Türkiye’de eğitim sisteminin başarısızlığını da gözler önüne seriyor. Söz konusu rakamlar, aynı zamanda eğitim sisteminin istihdam piyasasının beklediği nitelikleri kazandırmadığının göstergesi. Üniversite mezunları arasında iş bulma konusunda en çok sıkıntıyı ziraat fakülteleri ile iktisadi idari bilimler fakültesi (İİBF) mezunları çekiyor. Örneğin neredeyse bütün üniversitelerde açılan İİBF’lerden her yıl yaklaşık 30 bin kişi mezun oluyor. Bu kişilerin çok az bir bölümü devlette iş imkânı bulurken büyük bölümü işsiz kalıyor. İşsiz İİBF mezunlarına her yıl yenileri ekleniyor. TÜİK’in iş ve yönetim başlığında topladığı bu alandaki işsiz sayısı 235 bin kişi. Dolayısıyla pek çoğu düşük maaşla, uzmanlık gerektirmeyen işlerde çalışıyor. Bir başka örnek eğitim fakülteleri. Her sene yeni mezun verilirken, atama bekleyenler de bir hayli kalabalıklaşıyor.
