AKP'li Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, Corovid-19 tedbirleri kapsamında 11 ayda 53 milyar lira kaynak aktarıldığını açıkladı. Peki zaten kriz üstüne kriz yaşayan Türk ekonomisinin, bu desteklerin kesilmesinden nasıl etkilenecek?

Prof. Ulusoy: ‘‘Beş yıldan beri ekonomi olarak istihdam kapasitesini yitirmiş bir ülkeyiz’’

Yeditepe Üniversitesi öğretim üyesi Veysel Ulusoy’a göre, ekonomik parametrelerin bir anda iyi gitmesi, eldeki veriler ışığında olası görünmüyor.  VOA Türkçe’nin sorularını yanıtlayan Profesör Ulusoy, ‘‘Biz beş yıldan beri ekonomi olarak istihdam kapasitesini yitirmiş bir ülkeyiz. Yani istihdamı geliştiremiyoruz. İstihdamda devamlı bir azalma ve garip olarak işsizlikte de devamlı bir azalma gördük. 

TÜİK’in hesapladığı işsizlik yüzde 40’larda şu anda. 2018 krizi en ateşli dönemindeyken biz 2020 krizine yani pandemi sağlık krizine yakalandık. Şimdiki durumun fotoğrafı da pek iç açıcı değil’’ dedi.  

‘‘Ödeneği kesiyoruz’’ demenin işverene de ‘‘şartların elverdiği kapsamda işten çıkarabilirsiniz’’ demenin bir başka şekli olduğunu söyleyen Veysel Ulusoy, ‘‘IMF’nin Türkiye’nin büyüyeceğini söylemesine bakmayın, ben 2021’i kayıp yıl olarak görüyorum. Baz etkisiyle artılara geçeceğiz ama 2018’in ve 2019’un nasıl geçtiğini biz biliyoruz. Kötü geçen yılların baz etkisi hiçbir şey yapmasanız da olumlu olur. Bu kapsamda işgücü piyasasını çok kötü problemlerin beklediğini söyleyebilirim.

Amerikan Başkanı Biden, Temsilciler Meclisi ve Senato’da ek 1,9 trilyon doları halkına karşılıksız vermek için çırpınıyor. Amerika’dan daha iyi olmadığımıza göre Almanya’dan daha iyi olmadığımıza göre ve ikiz krizi en derinden yaşayan ülke olarak bizim bu fikirde aniden ‘kısa çalışma ödeneğini kesiyoruz’ demek bence yapılabilecek hataların en büyüğü. 

Yeditepe Üniversitesi öğretim üyesi Veysel Ulusoy’a göre, ekonomik parametrelerin bir anda iyi gitmesi, eldeki veriler ışığında olası görünmüyor.

VOA Türkçe’nin sorularını yanıtlayan Profesör Ulusoy, ‘‘Biz beş yıldan beri ekonomi olarak istihdam kapasitesini yitirmiş bir ülkeyiz. Yani istihdamı geliştiremiyoruz. İşgücü yaklaşık 32 milyonda yapışkanlık gösteriyor. İstihdamda devamlı bir azalma ve garip olarak işsizlikte de devamlı bir azalma gördük. TÜİK’in (Türkiye İstatistik Kurumu) kendi verilerine baktığımızda kişi sayısında işsizliği değil de saate bağlı işsizliği dikkate almak gerekir bu dönemde. O kapsamda da TÜİK’in hesapladığı işsizlik yüzde 40’larda şu anda. 2018 krizi en ateşli dönemindeyken biz 2020 krizine yani pandemi sağlık krizine yakalandık. Şimdiki durumun fotoğrafı da pek iç açıcı değil’’ dedi.

Yıllardır işgücü piyasası hakkında çalışan Kocaeli Üniversitesi öğretim üyesi, Doçent Aziz Çelik ise Meksika ile birlikte çalışanlara milli gelirine oranla en az kamu kaynağı aktaran ülke olan Türkiye’nin, bu desteğin önemli bölümünü de İşsizlik Sigortası Fonu’ndan karşıladığının altını çiziyor.

Her ne kadar TÜİK’in açıkladığı işsizlik oranı hala yüzde 12,9 seviyesinde olsa da son bir yılda işgücü 1,4 milyon istihdam ise 1,1 milyon azaldı.

Doçent Çelik de tıpkı Profesör Ulusoy gibi, çalışanlara aktarılan desteklerin sona erdirilmesinin işsizlik üzerinde yeni bir baskı yaratacağı endişesi taşıyor.

Aziz Çelik, ‘‘Bu uygulama kalktığında işten çıkarma yasağı kalktığında işverenlerin çoğunun bu maliyete katlanmayacağı ve ihtiyaç duymadıkları alanlarda işyerini küçülten kapatan işyerlerinde yaygın işten çıkarmalar olacağını ve açık işsizliğin de büyüyeceğini söylemek mümkün. İşten çıkarma yasağı, açık işsizliği perdeleyen bir uygulama. Fiilen çalışmayan ancak İşsizlik Sigortası Fonu’ndan destek alanlar işsiz sayılmıyor. O yüzden TÜİK işsizliği düşük gösteriyor. Ancak bu iki uygulama kalkarsa işgücü piyasasında (şu anda 4 milyon olan) açık işsizliğin 4,5 milyonlara hatta 5 milyonlara yükselmesi gibi bir etkiyi yaratabilir diye düşünüyorum. Pandemi bitmeden böyle bir kararın alınması işgücü piyasalarında dalgalanma yaratacaktır’’ ifadelerini kullandı.