İleride bir sorunla karşılaşıldığında mağdur olmamak için bazı konulara dikkat edilmesi gerekiyor. Bunların başında ise kesinlikle karşılıklı olarak işin bütün detaylarını ihtiva eden bir sözleşmenin düzenlenmesi ve yine karşılıklı olarak imzalanması geliyor. Bu sözleşme karşılıklı iletişim dilinde hazırlanmış ise mutlaka Çince tercümesi de sözleşmeye dahil edilmesi gerekiyor. Çince tercümeyi ihtiva etmeyen sözleşmeler herhangi bir anlaşmazlık durumunda Çin Halk Cumhuriyeti mahkemelerinde geçerli kabul edilmiyor. Konuyla ilgili Cihan Haber Ajansı'na konuşan ve 17 yıldır Çin'de faaliyet gösteren Ming Dynasty (HK) Limited'in Genel Müdürü Can Zıplar, bu konuda şunlara dikkat çekiyor: "İmzaladığınız sözleşmenin geçerli olup olmadığını anlamanız kolay olmayabilir. İki firma arasında imzalanan bu sözleşmeyi imzalayan kişiler ile kullanılan mühürler yetkili mi? Sözleşmede yazılan firma ismi ile mühürdeki firma ismi arasında fark var mıdır? Sözleşmede aynı firma ismi bilerek veya bilmeyerek müteakip defalar yazım hataları yapılarak mı yazılmıştır? Firma isminin yazılışındaki tek bir harf farkı bile sözleşmenin geçersizliğine sebep olur. O yüzden bunlara dikkat edilmesi gerekir." Çin Halk Cumhuriyeti'nde şirket mühürlerinin 3 çeşit olduğunu kaydeden Zıplar, daire şeklide olan mührün şirket mührü, elips şeklinde olan mührün muhasebe bölümüne ait olduğunu, kare şeklindeki mühürlerin ise şirketi kanuni olarak temsil edebilen yetkili kişilere ait olduğunu belirtiyor. "Sözleşme, sadece daire ve kare şeklindeki mühürler ile onaylanabilir. Yukarıdaki bahsedilen mühürler kamu güvenliği dairesi onayı ile yaptırılmıştır ve dolayısıyla kullanımı sorumluluk getirir." diye konuşan Zıplar, bunun dışında her firmanın kullanmaktan çekinmediği, herhangi bir mühürcüde yaptırılmış Çince ve İngilizce olarak hazırlanmış şirket mühürleri bulunduğunu, bu mühürlerin yasal olmadığına ve kullanıldığı sözleşmelerin kesinlikle geçerli olmadığına dikkat çekiyor. Can Zıplar ayrıca herhangi bir anlaşmazlık durumunda mahkemelere başvurulduğu zaman ne tip bir ihtilaf durumu ortaya çıkacağının da belli olmadığını aktarıyor. Çinlilerle yapılan ticarette mağdur olmamak için şu konulara da dikkat edilmesi gerekiyor: ANLAŞMA ONAYLATILSIN Hazırlanıp, imzalanan sözleşmenin Çin'deki firmanın bulunduğu şehirdeki Ticaret Odası'nda (CCPIT) onaylattırılarak, Çin Dışişleri Bakanlığı kanalıyla T.C. Büyükelçiliği Konsolosluk Şubesi'nden veya Başkonsolosluğu'ndan onaylatılması en azından sözleşmenin yetkili kişiler tarafından imzalanıp mühürlendiğini belirtir. Ancak sözleşmede sadece imza ve mühürlerin doğruluğunu onaylayan kurumlar "metne şamil değildir" ibaresini düşerler. Herhangi bir anlaşmazlık durumunda mahkemeye başvurulması durumunda sözleşme hükümlerinin de onaylanmış olduğu düşüncesi yanlıştır. Bunun yerine sözleşmeyi en başta hukuki destek alarak hazırlattırmak en doğru karar olacaktır. ANLAŞMAZLIK DURUMUNDA BAŞVURU MERCİİ BELİRTİLSİN Sözleşmelerde; sözleşmenin taraflarını, imza tarihini ve sözleşmenin düzenlenip imzalandığı yeri, ürün ve hizmetin muhteviyat ve detayını, ürün ve hizmetin miktarı ve süresini, ürün ve hizmet kalitesi detayını, birim fiyatları içeren bilgiyi, nakliye v.s detaylarını, diğer koşulları, tarafların hak ve yükümlülüklerini, hangi anlaşmazlık durumunda Çin'deki tahkim kurumuna ve hangi anlaşmazlık durumda Çin Halk Cumhuriyeti mahkemelerine başvurulabileceği konusu net olarak yazılmalıdır. HUKUKİ DESTEK LAZIM Ana ve alt şirketlerin beraberce bulunduğu ve iş yaptığı durumlarda, sözleşmede ana şirketin isminin yazılarak, onay kısmında alt şirketin isminin ve mührünün kullanılması durumunda sözleşmenin hiç bir geçerliliği yoktur çünkü iki şirket farklıdır. Bu hata, bilerek veya bilmeyerek yapılmakta, kanunen geçerli gibi görünen birçok sözleşmenin anlaşmazlık durumunda mahkemelere başvurulması halinde geçersiz olduğu anlaşılmaktadır. Böyle detayları gözden kaçırmamak için her türlü sözleşmenin hazırlanıp imzalanması aşamalarında hukuki destek alınmalıdır. ANLAŞMANIN ORJİNALİNİ GÖRÜN Sözleşmelerin yetkili kişiler tarafından imzalanıp ve mühürlenip, faks ile karşılıklı olarak iletilip, anlaşmazlık durumunda mahkemelere başvurulması durumunda ne kadar geçerli olduğu görecelidir, mutlaka orijinalini ibraz etmek gereklidir. Orijinalini görmediğiniz, her türlü kurumun onayına haiz sözleşmelerin, sahtecilik yapılarak hazırlanmış olabileceği akıldan çıkarılmamalıdır. Onlarca yıldır Çin Halk Cumhuriyeti ile iş yapıp aynı hatayı ve dikkatsizliği yapan birçok şirket olduğu ifade ediliyor. EN BÜYÜK YANILGI, YETKİSİZ ELAMANLARCA İMZALANAN ANLAŞMA VE NAKİT ÖDEME Türk şirketlerinin yaptığı en büyük hatalardan birisi, alıcı olarak ziyaret ettikleri fuarlarda belli bir malın veya hizmetin alımı için imzaladıkları, ancak diğer firmanın yetkisiz elemanları ve geçerli olmayan mühür kullanılarak imzalanan sözleşmelere dayanarak yapılan nakit ödeme veya banka havalelerinin ciddi riskler içermesidir. Tamamen karşı firmanın insafına kalınan bu durumlarda, bahsedilen tipteki sözleşmeler mahkemeler tarafından geçerli kabul edilmemektedir. Çin Halk Cumhuriyeti kanunlarına göre geçerli bir sözleşmeye dayanmayan ödemelerin şirketleri karşılıklı olarak bağlayıcılığı yoktur. Malın yüklenmemesi, farklı bir hizmetin yapılması, sözleşmede yazılan üründen farklı bir malın yüklenmesi durumlarında sizi koruyan bir çözüm bulunmamaktadır. Böyle durumlarda yardım istenen resmi kurumların da yapabilecekleri fazla bir şey olmamaktadır ve çok kolay çözülebilecek problemlerin, çözümsüz problemler klasörlerinde toplanmasına neden olmaktadır. ÇİN HAKLI TARAFI KORUYOR Alıcı firmalarının hukuki destekten yoksun olarak çalışma niyet ve alışkanlıkları kötü niyetli şirketlerin sektörde gelişmesine ve bu tip şirketlerin çoğalmasına, bu tip davranışların artmasına yardımcı olduğu açıktır. Hukuki destek ve danışmanlık hizmeti alarak çalışma durumunda ortaya çıkacak maliyet, problemler yaşandığında oluşacak büyük ve hiç bir zaman telafi edilemeyecek zararlardan çok daha azdır. Türk firmalarının profesyonelce düşünmesi ve garantili iş yapmaları öneriliyor. Sözleşmeler ile kendinizi korumanız durumunda, Çin Halk Cumhuriyeti kurum ve mahkemeleri her zaman haklı olan tarafı koruma yönünde karar vermekte ve dolandırıcıları şiddetle cezalandırmaktadır. (CİHAN)