Çekya Dışişleri Bakan Yardımcısı Martin Smolek, Vrbetice kentinde 2014 yılında meydana gelen patlamanın yol açtığı zararın tam olarak tazmin edilmesi talebiyle Rusya Büyükelçisi Alexander Zmeevsky’ye diplomatik nota verdi.
Zararın yaklaşık 26 milyon euro (650 milyon kron) olduğunu belirten Smolek, Rusya'nın Çekya'yı “dost olmayan ülkeler” listesine dahil etmesinin Diplomatik İlişkiler Hakkında Viyana Sözleşmesi ile Dostane İlişkiler ve İş birliği Antlaşması gibi uluslararası anlaşmalara aykırı olduğunu ve bunun uluslararası hukukun ihlali anlamına geldiğini söyledi.
‘BU BİR ŞANTAJ’
Rusya Dışişleri Bakanlığı sözcüsü Maria Zaharova ise Çekya'nın tazminat talebine tepki göstererek, “Bu bir şantajdır. Mahkeme ve delil olmadan sadece tehditle para talep edenlere şantajcı denir. Aylardır ikili ilişkileri daha da kötüleştirmenin yollarını düşünen Çek politikacıların kafasında neler olduğunu anlamak mümkün değil. (Çekya) dost olmayan ülkeler listesinde, her yeni çılgın açıklama ve eylemle durumlarını daha da sağlamlaştırıyorlar” ifadelerini kullandı.
DİPLOMATİK KRİZİN PERDE ARKASI
Çekya, 2014 yılında Vrbetice kentinde 2 kişinin ölümüyle sonuçlanan mühimmat deposundaki patlamada rolleri olduğu gerekçesiyle geçtiğimiz ay 18 Rus diplomatı sınır dışı etmişti. Rusya da Çekya’nın kararına karşılık 20 Çek diplomatı sınır dışı etmişti. İki ülke arasındaki gerilim ticari ilişkilere de yansımış, Rusya nükleer enerji şirketi Rosatom’un Dukovany Nükleer Güç Santrali yeni ünite inşaatı ihalesine katılacak firmalar listesinden çıkarılacağını açıklanmıştı.
Çekya İçişleri Bakanı Jan Hamacek ise Rusya’dan almayı planladıkları Sputnik V korona virüs aşısından vazgeçtiklerini bildirmişti. Tüm bu gelişmelerin ardından Çekya Dışişleri Bakanı Jakub Kulhanek, sınır dışı edilen 20 Çek diplomatın Moskova’ya dönmelerine izin verilmemesi üzerine Çekya’daki Rusya Büyükelçiliği’nin 60 çalışanını daha sınır dışı etme kararı aldıklarını bildirmişti.
İki ülke arasında kriz devam ederken Slovakya, Letonya, Litvanya, Estonya, Polonya ve Romanya da Çekya ile dayanışma kapsamında ülkelerindeki çeşitli sayıda Rus diplomatı “istenmeyen kişi” (persona non grata) ilan etmişti.
