California, ABD’de kansere neden olan gıda katkı maddelerini yasaklayan ilk eyalet oldu. California, gıda üreticilerini hedef alan ve halk arasında 'Skittles yasağı' olarak anılan bir yasa tasarısını geçtiğimiz ay kabul etti. Bu yasa, kansere yol açabileceği belirtilen dört yaygın katkı maddesini yasaklamayı hedefliyor. California Valisi Gavin Newsom tarafından onaylanan bu düzenleme, yaklaşık 12 bin gıda ürününün üreticilerini, ürünlerinin tariflerini değiştirmeleri konusunda uyarıyor.
California, kanserle mücadelede çığır açan bir yasa tasarısını kabul etti. California Valisi Gavin Newsom tarafından onaylanan bu yasa, gıda sektöründe köklü değişikliklere yol açacak.
Yasa, eyalet içinde faaliyet gösteren şekerli gıda şirketlerini, ürünlerinin içeriklerini üç yıl içerisinde değiştirmeye zorluyor. Aksi halde bu şirketler, yüklü para cezaları ile karşı karşıya kalacak.
Düzenleme, başta kanser olmak üzere, bir dizi hastalık ve psikolojik bozuklukla ilişkilendirilen dört yaygın katkı maddesini yasaklıyor ve kamuoyunda "Skittles yasağı" olarak biliniyor. Yasaklanan dört katkı maddesi ise, bromlu bitkisel yağ, potasyum bromat, propilparaben ve kırmızı boya No:3. Yasa, gıda şirketlerine ürünlerindeki bu katkı maddelerini çıkarmaları için üç yıl süre tanıyor.
Çevresel Çalışma Grubu'nun yaptığı bir araştırmaya göre, California'da satılan yaklaşık 12 bin üründe bu maddeler bulunuyor. Daha önceki bir tasarı, Skittles gibi ürünlerde kullanılan titanyum dioksiti de içeriyordu, ancak bu madde Eylül ayında yasak kapsamından çıkarıldı. Ancak yasa hala halk arasında "Skittles yasağı" olarak adlandırılıyor.
Yasa destekçileri, bu düzenlemeyi toksik kimyasallara karşı önemli bir adım olarak görüyor. Ancak gıda şirketleri, bu hamleyi kafa karıştırıcı bulduklarını belirterek, düzenlemeler sonrası gıda fiyatlarının artabileceğini söylüyor.
2027'de yürürlüğe girecek olan yasağın, New York ve diğer eyaletlerde de kabul edilmesi bekleniyor.
Peki bu dört maddenin insan sağlığı üzerinde ne gibi etkileri bulunuyor?
Araştırmalar, gıda boyası olan Kırmızı No:3'ün çocuklarda davranış sorunlarına yol açabileceğini ve yüksek dozlarda kansere neden olabileceğini gösteriyor. Araştırma sonuçlarının işaret ettiği etkilere rağmen, Kırmızı No:3 bir diğer adıyla E127 Eritrosin, hem Avrupa Gıda Güvenliği Otoritesi (EFSA) hem de Gıda ve İlaç İdaresi (FDA) tarafından onaylı. Bu madde, ABD'de kozmetik ürünlerde yasaklanmış olsa da biok gıda ürününde hala bulunuyor. Ayrıca, ABD'de her 10 şekerden birinde bu madde bulunuyor ve iki yaşın altındaki çocukların yüzde 80'inden fazlası bu maddeyi ayda en az 2 defa tüketiyor.
Bromlu bitkisel yağ, bitkilerden elde edilen ve narenciye aroması için kullanılan bir madde olarak kullanılıyor. Uzun süre maruz kalındığında vücudun sinir sistemine zarar verebileceği belirtiliyor. Ayrıca, kronik baş ağrıları, hafıza kaybı ve denge bozuklukları da yine bu madde ile ilişkilendiriliyor. E443 katkı maddesi olarak da bilinen bromlu bitkisel yağ, toksikliği nedeniyle Avrupa ve Japonya'da yasaklanan katkı maddeleri arasında bulunuyor.
Propilparaben, bir diğer adıyla E216 genellikle unlu mamullerde koruyucu madde olarak kullanılıyor ve kadınlarda östrojeni etkileyebilirken, erkeklerde sperm sayısını azaltarak doğurganlık sorunlarına yol açabileceği belirtiliyor. Bu katkı maddesinin Avrupa’da kullanım onayı bulunmuyor.
Potasyum bromat bir diğer adıyla E924 katkı maddesi ise unlu mamullerde yaygın olarak kullanılan bir madde olup tiroid ve böbrek kanseri riski ile ilişkilendiriliyor. Türkiye'de de unların beyazlaştırılmasında kullanıldığı bilinen bu maddenin Avrupa’da kullanılması yasak.
Ulusal Şekerlemeciler Birliği, şeker şirketlerini temsil ederek, konuyla ilgili olarak bilimsel dayanaktan ziyade duygusal temelli kararlar alındığını savunuyor ve gıda bileşenlerinin ve katkı maddelerinin güvenliğini değerlendirmenin FDA'nın bilimsel hassasiyetine dayandığını vurguluyor.
