Birleşmiş Milletler İnsan Hakları Komitesi, Türkiye’nin insan hakları durumuna ilişkin sonuç gözlemlerini yayınladı: Komite, Türkiye’nin birçok alanda önemli insan hakları ihlali tespit etti. Özellikle 2016 darbe girişimi sonrasında sivil özgürlükler ve hukukun üstünlüğü alanlarında genel bir kötüleşmeyi gözlemlediği belirtilen raporda, görünüşte terörle mücadele amacıyla getirilen kısıtlayıcı tedbirlerin ve yasal değişikliklerin, Hizmet Hareketi’nin iddia edilen veya gerçek üyeleri, siyasi muhalifler, gazeteciler ve aktivistler de dahil olmak üzere hükümetin muhalifler olarak gördüklerini orantısız ve olumsuz bir şekilde etkilediğini anlattı.
Birleşmiş Milletler İnsan Hakları Komitesi‘nin Türkiye’de Hizmet Hareketi mensuplarına yönelik tespit ettiği bazı ihlaller şöyle:
KADINLARA YÖNELİK CİNSEL ŞİDDET VE İŞKENCE
1. Gözaltı Merkezlerinde Kadınlara Yönelik Şiddet ve Tıbbi Bakıma Erişim Engeli: Komite, özellikle Hizmet Hareketi ile bağlantılı olduğundan şüphelenilen kadınların gözaltı merkezlerinde cinsel şiddet de dahil olmak üzere şiddete maruz kaldığı ve bu kişilerin tıbbi bakıma erişimlerinin kısıtlandığı yönündeki güvenilir raporlardan derin kaygı duyduğunu belirtti.
İNSAN KAÇIRMA, KIRMIZI BÜLTENLERİN KÖTÜYE KULLANILMASI
2. Yargısız Sınır Dışı ve Zorla Geri Getirme Operasyonları: Hizmet Hareketi’ne mensup olduğu düşünülen kişilere yönelik yurtdışında kaçırma ve zorla Türkiye’ye geri getirme operasyonlarının yargısız bir şekilde yürütüldüğüne dair endişeler dile getirildi. Komite, bu kişilerin yanı sıra, hükümete muhalif gazetecilere yönelik Interpol kırmızı bültenlerinin siyasi amaçlarla kötüye kullanılmasından derin bir kaygı duyduğunu vurguladı.
PASAPORT İPTALLERİ VE SEYAHAT KISITLAMASI
3. Pasaport İptalleri ve Seyahat Yasakları: Hizmet Hareketi ile bağlantılı olduğu iddia edilen kamu görevlilerine, akademisyenlere ve öğrencilere yönelik sistematik pasaport iptalleri ve seyahat yasaklarının uygulanması, bu kişilerin özgür hareket etme haklarını ihlal eden ciddi bir insan hakları sorunu olarak nitelendirildi.
YARGI MENSUPLARININ GÖREVDEN ALINMASI
4. Yargı Mensuplarına Yönelik Toplu Tasfiye: 2016 darbe girişiminin ardından Hizmet Hareketi’yle bağlantılı olduğu iddia edilen binlerce hâkim ve savcının gerekli yasal süreçlere uyulmadan topluca görevden alınması dikkat çekici bir endişe konusu olarak öne çıktı. Komite, ayrıca yeni hâkim ve savcıların yürütmenin kontrolünde bir süreçle atanmasının yargı bağımsızlığına yönelik bir tehdit oluşturduğunu belirtti.
KAMUDA TOPLU İŞTEN ÇIKARMA
5. Kamu Görevlilerinin Toplu Görevden Alınması: Hizmet Hareketi ile bağlantılı oldukları gerekçesiyle, aralarında öğretmenler, doktorlar, askerler ve kamu görevlilerinin de bulunduğu on binlerce kişinin toplu olarak işten çıkarılması, bireysel soruşturma ve delillere dayanmadan gerçekleştirildiği için, Komite tarafından büyük bir insan hakları ihlali olarak değerlendirildi. Komite, bu kişilerin bağımsız bir yargı yoluna erişimlerinin engellenmesinden dolayı ciddi bir endişe duyduğunu belirtti.
TÜRKİYE ULUSLARARASI HUKUKA UYGUN HAREKET ETMELİ
Komite, Hizmet Hareketi ile bağlantılı olduğu iddiasıyla hak ihlallerine maruz kalan bu kişilerin bağımsız, tarafsız ve etkin bir yargı mekanizmasına erişim sağlamalarının insan hakları açısından hayati olduğunu vurguladı. Türkiye’ye uluslararası insan hakları standartlarına uygun hareket etme çağrısında bulunularak, bu ihlallerin son bulması gerektiğinin altı çizildi.
KADINLARA YÖNELİK CİNSEL ŞİDDET VE İŞKENCE
1. Gözaltı Merkezlerinde Kadınlara Yönelik Şiddet ve Tıbbi Bakıma Erişim Engeli: Komite, özellikle Hizmet Hareketi ile bağlantılı olduğundan şüphelenilen kadınların gözaltı merkezlerinde cinsel şiddet de dahil olmak üzere şiddete maruz kaldığı ve bu kişilerin tıbbi bakıma erişimlerinin kısıtlandığı yönündeki güvenilir raporlardan derin kaygı duyduğunu belirtti.
İNSAN KAÇIRMA, KIRMIZI BÜLTENLERİN KÖTÜYE KULLANILMASI
2. Yargısız Sınır Dışı ve Zorla Geri Getirme Operasyonları: Hizmet Hareketi’ne mensup olduğu düşünülen kişilere yönelik yurtdışında kaçırma ve zorla Türkiye’ye geri getirme operasyonlarının yargısız bir şekilde yürütüldüğüne dair endişeler dile getirildi. Komite, bu kişilerin yanı sıra, hükümete muhalif gazetecilere yönelik Interpol kırmızı bültenlerinin siyasi amaçlarla kötüye kullanılmasından derin bir kaygı duyduğunu vurguladı.
PASAPORT İPTALLERİ VE SEYAHAT KISITLAMASI
3. Pasaport İptalleri ve Seyahat Yasakları: Hizmet Hareketi ile bağlantılı olduğu iddia edilen kamu görevlilerine, akademisyenlere ve öğrencilere yönelik sistematik pasaport iptalleri ve seyahat yasaklarının uygulanması, bu kişilerin özgür hareket etme haklarını ihlal eden ciddi bir insan hakları sorunu olarak nitelendirildi.
YARGI MENSUPLARININ GÖREVDEN ALINMASI
4. Yargı Mensuplarına Yönelik Toplu Tasfiye: 2016 darbe girişiminin ardından Hizmet Hareketi’yle bağlantılı olduğu iddia edilen binlerce hâkim ve savcının gerekli yasal süreçlere uyulmadan topluca görevden alınması dikkat çekici bir endişe konusu olarak öne çıktı. Komite, ayrıca yeni hâkim ve savcıların yürütmenin kontrolünde bir süreçle atanmasının yargı bağımsızlığına yönelik bir tehdit oluşturduğunu belirtti.
KAMUDA TOPLU İŞTEN ÇIKARMA
5. Kamu Görevlilerinin Toplu Görevden Alınması: Hizmet Hareketi ile bağlantılı oldukları gerekçesiyle, aralarında öğretmenler, doktorlar, askerler ve kamu görevlilerinin de bulunduğu on binlerce kişinin toplu olarak işten çıkarılması, bireysel soruşturma ve delillere dayanmadan gerçekleştirildiği için, Komite tarafından büyük bir insan hakları ihlali olarak değerlendirildi. Komite, bu kişilerin bağımsız bir yargı yoluna erişimlerinin engellenmesinden dolayı ciddi bir endişe duyduğunu belirtti.
TÜRKİYE ULUSLARARASI HUKUKA UYGUN HAREKET ETMELİ
Komite, Hizmet Hareketi ile bağlantılı olduğu iddiasıyla hak ihlallerine maruz kalan bu kişilerin bağımsız, tarafsız ve etkin bir yargı mekanizmasına erişim sağlamalarının insan hakları açısından hayati olduğunu vurguladı. Türkiye’ye uluslararası insan hakları standartlarına uygun hareket etme çağrısında bulunularak, bu ihlallerin son bulması gerektiğinin altı çizildi.
