Bugüne kadar birçok muhalefet milletvekilinin soru önergelerine verilen yanıtlarda “ticari sır” argümanı öne sürüldü. Ancak, vatandaşa ağır fatura olarak dönen sözleşmeler ifşa olmaya devam ediyor.
Ekonomik krizin derinleşmesi ve pandemi sürecinde vatandaşa maddi destek sunulamaması ile birlikte büyük köprüler, tüneller, havalimanları ve şehir hastaneleri için uygulanan Hazine garantili Kamu-Özel İşbirliği (KÖİ) modeli, son günlerde bir kez daha tartışma konusu.
Ankara’da yapımı süren Etlik Şehir Hastanesi’nin sözleşmesinden de kabarık bir fatura çıktı.
Konuyu yakından takip eden Sözcü yazarı Çiğdem Toker, Sağlık Bakanlığı’nın Astaldi-Türkerler ortaklığına sadece “kira bedeli” olarak yıllık 235 milyon TL ödeyeceğini, bunun 25 yılda 5 milyar 875 milyon TL’ye tekabül ettiğini, üstelik enflasyon artışına göre revize edileceğini yazdı.
Toker’in, “Bir ticari sır daha açığa çıktı” göndermesi ile paylaştığı yeni bilgilere göre söz konusu tutar, enflasyon oranına göre artırılacak. Döviz kuru artışı daha yüksekse formüle “çarpan” olarak eklenecek.
Ankara'da hayata geçirilen 3 bin 577 yataklı Etlik Şehir Hastanesi'nin açılış tarihi ertelenmişti. 2019 yılında açılması planlanan hastanenin Haziran 2021'de açılacağı açıklanmıştı.
Şehir hastanelerinde Sağlık Bakanlığı hastaneyi yapan şirketin uzun süreli kiracısı oluyor. Önce şirkete bedava Hazine arazisi tahsis ediliyor. Sonra da kamu arazisine hastane yaptı diye hem -“kullanım bedeli” adı altında- kira, hem de şirketin “hizmet bedeli” adı altında getirdiği faturaları ödüyor.
Yabancı bankerlerin Türkiye’de enflasyonun sabit kalmayacağını bilerek ödemenin TÜFE ve ÜFE’nin aritmetik ortalamasına göre revize edilmesi şartını sözleşmeye koydurduğunu ifade eden Toker, böylece 5 milyar 875 milyon TL’lik kira bedelinin enflasyona göre daha da artacağına dikkat çekiyor.
Toker,“hizmet bedeli” ödemesine de ayrı bir parantez açıyor. Buna göre; aylık, fatura karşılığı 20’ye yakın hizmet kalemi sayıldı. Hizmetler miktara bağlı olanlar (çamaşırhane, atık yönetim, yemek hizmetleri) ve olmayanlar (bina hizmetleri, genel yönetim, mefruşat hizmetleri gibi) olarak ikiye ayrıldı.
Yakın zamanda Enerji ve Tabi Kaynaklar Bakanı Fatih Dönmez’in, CHP Milletvekili Ali Mahir Başarır’ın “Avrupa doğal gazın bin metreküpünü 120 dolar civarında satın alırken, Türkiye’nin aynı miktarda doğal gazı 280 dolara almasının nedeni nedir?” sorusunu “Ticari sır” diyerek yanıtlaması tartışma konusu olmuştu.
Başarır, Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanı Fatih Dönmez’in yanıtlaması talebiyle verdiği yazılı soru önergesinde, “Avrupa doğalgazın bin metreküpünü 120 dolar civarında satın alırken, Türkiye’nin aynı miktarda doğal gazı 280 dolara almasının nedeni nedir?” sorusunu yöneltmişti.
Bakan Dönmez tarafından verilen yanıtta, “Doğal Gaz Alım Satım Anlaşmaları uluslararası ilişkiler açısından ekonomik ve siyasi etkileri olan ticari akitler olup, bu anlaşmalar hükümleri ticari gizlilik içermektedir” görüşü öne sürülmüştü.
