Bankacılık sisteminde Mayıs ortasından bu yana görülen mevduat kaçışı ‘bank run’ olgusu zirve yaptı. Türk bankacılık sisteminden bir hafta içinde 6.5 milyar dolarlık rekor mevduat kaçışı oldu. Bir hafta içinde adeta buhar olup uçan mevduat tutarı ülkedeki 397 milyar dolarlık tüm mevduatın yüzde 1.61’ine eşit. Üstelik bütün bunlar Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın milli seferberlik ruhuyla vatandaşlarını bankalara para yatırmaya davet ettiği bir haftada yaşandı.
Ahvalnews.com'un haberine göre Merkez Bankası’nın bugün açıkladığı verilere göre TL mevduatlar 27 Temmuz – 3 Ağustos haftasında 8.7 milyar lira, yani 1.7 milyar dolar azaldı. 1 trilyon 25 milyar liradan, 1 trilyon 16 milyar liraya indi.
Buna ek olarak döviz mevduatları 4.7 milyar dolar azalışla 196.5 milyar dolardan, 191.8 milyar dolara geriledi. Böylece bankalardaki tasarruf mevduatı miktarı söz konusu tarihler arasında 6.4 milyar dolarlık düşüş kaydetti.
Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın 18 Mayıs’ta Londra’daki yatırımcılara faiz karşıtı açıklamalar yapmasından sonra Türkiye’de bir trend haline gelen mevduat küçülmesi bankacılık sistemi için problemli kredilerden sonra en büyük risklerden biri haline geldi. Çünkü Türk bankaları yurtiçinden sağladıkları bu değerli tasarrufları 1.5 kat çarpanla krediye dönüştürmüş durumda. Mevduatlardaki küçülme aynı zamanda kredilerde de bir küçülme sürecini hızlandırıyor.
Nitekim Merkez Bankası’nın açıkladığı son verilere göre ülkede bankaların verdiği kredi miktarı 27 Temmuz – 3 Ağustos haftasında 16 milyar dolar azaldı ve 465.6 milyar dolara geriledi. Bankaların sadece döviz kredileri değil, TL cinsi kredileri de küçüldü.
Türkiye piyasalarında son iki haftadır bankaların uzun vadeli kredileri durdurduğuna anlatan haberler geliyor. Bankacılar bu durumu ‘mali piyasalardaki çalkantılar nedeniyle fiyat belirleyemek’ gibi anlaşılır bir dille açıklamaya çalışıyor. Ancak özellikle günlük iç ticarette baş rol oynayan TL cinsi kredilerdeki sıkıntılar nedeniyle piyasalarda bir TL krizi de başlamış durumda. Gölge bankacılık yapan factoring şirketleri ise 1 yıl vadede faizlerini yüzde 40’a kadar çıkartıyor.
Öte yandan, yabancı para birimi mevduatlardaki hızlı küçülmeye rağmen piyasalarda TL sıkışıklığının devam etmesi söz konusu dövizlerin karşılığının piyasaya girmediğini de gösteriyor. Paraların yastık altı denen ve aslında günümüz dünyasında ‘yurtdışı hesaplara park etme’ olarak anlaşılan yollarla sistemden çekildiği anlaşılıyor.
