Biden ve Şi Jinping’in Tayvan kararı Ukrayna savaşını şekillendirecek

Ekim ayı başında bu köşedeki bir yazımızda, yakında Rusya Devlet Başkanı Vlademir Putin ve Çin Devlet Başkanı Şi Jinping arasında önemli bir görüşme planlandığını (18 Ekim’de gerçekleşti), ancak bundan daha önemlisi tarihi belli olmayan Şi Jinping’in ABD Başkanı Biden ile yapacağı görüşmenin Ukrayna-Rusya savaşında asıl belirleyici unsur olacağı öngörüsünde bulunmuştuk. Joe Biden ve Şi Jinping, San Francisco’da 15 Kasım’da bir araya gelerek, iki ekonomik güç arasında rekabetin çatışmaya dönüşmesini engellemek için iletişimde olunmalı kararına vardılar ve Ukrayna savaşında stratejik bazı adımları masaya yatırdılar.

Küresel iki liderin bir araya gelmesinden önce mevcut atmosferin bilinmesi adına şu hususları vurgulamakta fayda far. Ukrayna savaşının bir sonucu olarak Batı’dan mecburi kopuş, Moskova'yı Pekin ile daha da yakınlaşmaya zorladı. Rusya ve Çin arasında stratejik ve ticari ilişkiler ABD/Batı rekabeti ekseninde gelişti. Uzun vadeli ekonomik ilerleme ve sosyal refah hedefleri, bölgesel istikrar, iki devletin dünyada eşit, karşılıklı yarara dayalı işbirliği gibi konular bölgesel hedeflere dönüştü. Pekin, Moskova ile bu adımları atarken, Batı’nın Tayvan konusunda takındığı tavrı ana etken olarak hep kenarda tuttu. 

Ayrıca bilinmesi gereken başka bir hususta Amerikan yönetim yapısının bir bütünlük oluşturmayışı. Farklı ekoller ve siyasi yaklaşımlar var. Mesela Çin ve Rusya karşıtı, “derinleri” kontrol eden “Şahinler” var. Üst düzey politikacılardan ve farklı dengelerden oluşan kapalı bir kulüp gibi hareket eden bu ekip, dünya düzeni için strateji geliştiriyor, diğer ülkelerin iç işlerine müdahale ediyor