Toplantıda alınan kararlarla ilgili bir açıklama yapılmadı. Lindsey Graham ve Rick Scott gibi senatörlerin de katıldığı zirvenin yaklaşık bir saat on dakika sürdüğü belirtildi.
Başkan Trump, toplantının ardından Oval Ofis'e geçerek yeni ABD Savunma Bakanı Mark Esper'in yemin törenine katıldı. Törenin ardından Trump ve Esper basın mensuplarından soru almadı.
Demokrat senatörlerden tepki
ABD Senatosu'nun Dış İlişkiler Komitesi'nde bulunan Demokrat Senatörler Trump'ın toplantıya kendilerini davet etmemesine tepki gösterdi. Demokrat senatörler kaleme aldıkları mektupta konu hakkında kendileriyle temasta bulunulmadığı için hayal kırıklığına uğradıklarını ifade etti.
Demokrat Senatörler mektupta Türkiye'ye S-400 alımıyla ilgili "güçlü" bir cevap verilmesi gerektiğini ifade etti. Mektupta Trump'ın yasa gereği Türkiye'ye yaptım uygulaması gerektiği vurgulandı.
Mektupta, "Umuyoruz Türkiye bir gün tekrar kendisini Doğu ile Batı arasında bir köprü haline getirebilir ve NATO'nun insan hakları ile demokratik prensiplere saygı duyan yapıcı bir üyesi olmaya dönebilir" ifadeleri yer aldı.
Mektubun altında 10 Demokrat senatörün imzası yer aldı.
Scott ve Young Senato'ya tasarı sunmuştu
Türkiye'ye Rus yapımı hava savunma sistemleri S-400'lerin teslimatının başlamasından bu yana yapılan açıklamalar ve ABD basınında yer alan kulis haberleri Senato'nun Türkiye'ye yaptırım uygulanması için sert bir tavır aldığını gösterirken, Trump'ın daha uzlaşmacı bir tavır izlediği gözlemlendi.
Senatörler Rick Scott ve Todd Young geçen hafta Kongre'ye sunduğu tasarıda Türkiye'yi kınamış ve Beyaz Saray'ın yaptırım uygulaması çağrısında bulunmuştu.
WSJ: Trump Erdoğan'a güvence verdi
ABD'nin önde gelen gazetelerinden Wall Street Journal'da geçtiğimiz Salı günü yayımlanan kulis haberine göre Trump danışmanlarına Türkiye'ye yaptırım uygulamak istemediğini söyledi ve Cumhurbaşkanı Tayyip Erdoğan'a bu konuda güvence verdi. Konuya yakın kaynaklara dayandırılan habere göre Trump'ın Ulusal Güvenlik Danışmanı John Bolton cuma günü bazı NATO ülkelerinden yetkililere Türkiye'ye bu haftanın ilk günlerinde yaptırım uygulanabileceğini söyledi. Muhabirler Vivian Salama ve Ian Talley, Dışişleri Bakanı Mike Pompeo ve Bolton'un Türkiye'ye yaptırım uygulanması gerektiğini düşündüğü aktardı.
Pentagon geçtiğimiz hafta Türkiye'nin F-35 programından çıkarıldığını açıkladı
ABD Savunma Bakanlığı (Pentagon), 17 Temmuz'da Türkiye'nin Rusya'dan S-400 hava savunma sistemleri alma kararı nedeniyle F-35 savaş uçakları programından çıkarıldığını açıkladı. Kararı, Pentagon Satın Alma ve İdame İşlerinden sorumlu Müsteşar Yardımcısı Ellen Lord ile Savunma Bakanı yardımcılarından David J. Trachtenberg açıkladı. Açıklamada "Türkiye S-400 kararından dolayı iş imkanlarını ve ekonomik fırsatları kaybedecek. F-35 programıyla bağlantılı 9 milyar dolarlık bir kayıp olacak" denildi.
Pentagon'da düzenlenen basın toplantısından dakikalar önce de Beyaz Saray'dan konuya ilişkin açıklama yapılırken, Türkiye'nin F-35 programına katılımının 'imkansız' olduğu belirtildi ve "Türkiye'de S-400 sisteminin varlığından kaynaklanan kısıtlamaları gözeterek Türkiye ile kapsamlı şekilde işbirliği yapmaya devam edeceğiz" ifadesi kullanıldı.
CNN: Trump ayak sürüyor
ABD'li yayın kuruluşu CNN de 17 Temmuz Pazartesi günü yayımlanan haberinde Trump'ın Beyaz Saray'da Pentagon ve Dışişleri Bakanlığı yetkilileriyle düzenlediği toplantının perde arkasını yazmıştı. CNN muhabirleri Kevin Liptak ile Nicole Gaouette'nin konuya yakın kaynaklardan aktardığına göre Pompeo ve Bolton bu toplantıda ABD liderine Türkiye'ye yaptırım uygulanması için baskı yaptı, ancak Trump "Cumhurbaşkanı Tayyip Erdoğan ile ilişkisini korumak istediği için ayak sürdü".
Sözcü Ortagus: Dışişleri Bakanı ve Başkan CAATSA kapsamındaki bütün seçenekleri değerlendiriyor
Trump 16 Temmuz'da yaptığı açıklamalarda Türkiye'nin F-35 savaş uçaklarını alamayacağını söylemiş ancak yaptırımlarla ilgili kesin bir vurguda bulunmamıştı. Trump ayrıca "İçinde bulundukları çok zor bir durum ve biz de ABD olarak zor bir durumda kaldık" demiş, ardından da Erdoğan ile iyi bir ilişkisi olduğunu vurgulamıştı. ABD Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü Morgan Ortagus da aynı gün yaptığı açıklamada, "Dışişleri Bakanı ve Başkan CAATSA kapsamındaki bütün seçenekleri değerlendiriyor" demişti.
CAATSA yaptırımları
Kongre muhabirlerinin uzun süredir aktardığı üzere ABD'de birçok farklı görüşten siyasetçi Türkiye'ye S-400 alımı sebebiyle CAATSA (ABD'nin Hasımlarıyla Yaptırımlar Yoluyla Mücadele) yaptırımları uygulanmasını istiyor. İddiaya göre Beyaz Saray'daki toplantıda CAATSA yaptırımları da masaya yatırılabilir.
Amerika'nın Sesi'nden Begüm Dönmez Ersöz'ün aktardığına göre ABD Başkanı Trump yasa gereği 70 sayfalık CAATSA metninde listelenen 12 yaptırım kaleminden en az beşini seçmek zorunda. Bu kalemler şöyle sıralanıyor:
-Yaptırım kapsamına alınan kişi ve kurumlara ihracat-ithalat bankası desteğinin kesilmesi,
-Mal ve teknoloji ihracatı ruhsatı verilmemesi,
-ABD mali kuruluşlarından kredi tedarik edilmemesi,
-Uluslararası mali kuruluşlardan kredi verilmemesi,
-Mali kurumlara ABD Merkez Bankası ile doğrudan alışveriş yapma izni verilmemesi,
-Yaptırım kapsamına alınan kişi ya da kurumlarla ihale ya da sözleşme yapılmaması,
-Döviz üzerinden işlem yapılmasının yasaklanması,
-Mali kurumlar ve bankalar arasında ödeme ya da kredi transferlerinin yasaklanması,
-Yaptırım kapsamına alınan kişi ya da kurumların ABD topraklarında gayrimenkul sahibi olmasının yasaklanması,
-ABD kişi ve kurumlarının yaptırım kapsamına alınan kişi ya da kurumlardan sermaye ya da borç alışverişinin yasaklanması,
-Yaptırım kapsamına alınan kişilere ABD’ye giriş yasağı,
-Yaptırım kapsamına alınan kişi ve kurumlara benzer işlevi olan üst düzey görevlilere de yaptırım uygulanması.
ABD Başkanı yasa gereği en fazla 180 gün (6 ay) boyunca yaptırımlardan muafiyet tanıyabiliyor. Muafiyet, süresinin sona ermesinden en geç 15 gün öncesinde yine 180 günlüğüne yenilenebiliyor.
CAATSA Başkan’ın yaptırımlardan muafiyet tanıma kararı vermesi halinde bunu Kongre’nin değerlendirmesine sunmasını şart koşuyor.
