Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanı Fikri Işık, 2002 yılında 3,9 milyar TL olan Ar-Ge harcamasını, 2014 yılında yaklaşık 17.6 milyar TL'ye çıkardıklarını söyledi. Işık, Ar-Ge harcamalarının milli gelire oranının yüzde 0,5 seviyesindeyken; 2014 yılında ise yüzde 1 seviyesini geride bıraktığını kaydetti.

Türkiye Büyük Millet Meclisi (TBMM) Sanayi, Ticaret, Enerji, Tabii Kaynaklar, Bilgi ve Teknoloji Komisyonu, 'Araştırma ve Geliştirme Faaliyetlerinin Desteklenmesi Hakkında Kanun ile Bazı Kanun Hükmünde Kararnamelerde Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun Tasarısı'nı görüşmeye başladı. Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanı Fikri Işık, Türkiye ekonomisindeki büyümenin lokomotifinin her zaman reel sektör, özellikle de imalat sanayii olduğuna dikkat çekti.

"İhracatımızın yüzde 95'lik bir kısmı, sanayi ürünlerinden oluşmaktadır." diyen Işık, eğer sanayide daha nitelikli, daha yüksek katma değerli bir üretim yapısına geçiş sağlanabilirse büyüme potansiyelinin yıllık yüzde 7 ve üzerine çıkarmanın mümkün olacağını kaydetti. Türkiye'nin bilim, yenilik, teknoloji ve Ar-Ge ekosistemini sürekli geliştirmeye, güçlendirmeye devam ettiklerini belirten Işık, şöyle devam etti: "Ar-Ge ve yenilik alanında da çok başarılı bir dönem yaşadık, yaşamaya devam ediyoruz. Buna ilişkin bazı somut göstergeleri de sizlerle paylaşmak isterim. 2002 yılında 3.9 milyar TL olan Ar-Ge harcamasını, 2014 yılında yaklaşık 17.6 milyar TL'ye çıkardık. Çok daha sevindirici olan bir husus ise, bu harcamanın yarıdan fazlasının reel sektör tarafından yapılıyor olmasıdır. Ar-Ge harcamalarının milli gelire oranı, biz göreve geldiğimizde yüzde 0,5 seviyesindeydi. 2014 yılında ise, tarihimizde ilk defa, bizim için kritik bir seviye olan yüzde 1 seviyesini geride bıraktık. 2002 ile kıyasladığımızda, tam zaman araştırmacı sayımız yaklaşık 4 katına; Türkiye kaynaklı bilimsel yayın sayımız ise 3 katına çıktı. Bunlar hiç şüphesiz sevindirici gelişmeler. Ancak Türkiye için bu seviyelerin yeterli olmadığı da bir gerçek. Ar-Ge harcamalarının milli gelire oranını yüzde 1'den yüzde 3 seviyesine doğru taşımalıyız. Bununla birlikte, niceliği hızla artırmayı sürdürürken, artık niteliğe daha fazla odaklanmak durumundayız. Ar-Ge'ye ayırdığımız kaynakları daha doğru alanlara kanalize etmeli, Ar-Ge projelerinin somut çıktılara dönüşmesine, ticarileşmesine daha fazla odaklanmalıyız."

TASARI NELER GETİRECEK?

Tasarı ile Türkiye'deki faaliyetinin veya yatırımının ülke ekonomisine ve istihdama etkisi önemli olan yabancılara, süresiz çalışma izni verilecek. 32 maddelik tasarının yasalaşmasıyla, Ar-Ge faaliyetlerinin geliştirilmesi için vergiden, çalışma iznine pek çok teşvik sağlanacak. Ar-Ge teşviği olarak maaşların brüt asgari ücreti 2 yıl süreyle devlet tarafından karşılanacak. Ar-Ge teşviğinden faydalanmak için 15 personel çalıştırmak yeterli olacak.

Ar-Ge ve tasarım merkezlerinde istihdam edilecek temel bilimler mezunlarının maaşlarının brüt asgari ücret kadarını 2 yıl süreyle devlet karşılayacak. Tasarıyla, tasarım faaliyetleri de destekleme kapsamına alındı. Öğretim üyelerinin Ar-Ge faaliyetlerinden elde ettikleri gelirlerden gelir vergisi kesintisi yapılmayacak.

Ar-Ge merkezi kurmak için gerekli en az personel sayısı da 30'dan 15'e düşürülüyor. Firmaların ortak proje yapması da teşvik edilecek. Bu amaçla rekabet öncesi işbirliği projeleri de destek kapsamına alınacak. Bu firmalara hem gelir vergisi stopajı, damga vergisi istisnası, vergi ve sigorta indirimi gibi vergi destekleri sağlanacak.

Ar-Ge proje sürelerinin kısaltılacağı tasarıda, yurt dışından getirilen ürünlere gümrük vergisi istisnası getirilecek. Gençlere proje bazlı verilen 100 bin liralık tekno-girişim sermaye desteği de 500 bin liraya çıkarılacak. Ar-Ge için kullanılacak makina, teçhizat giderleri için yüzde 50 hibe desteği verilecek.

'Araştırma ve Geliştirme Faaliyetlerinin Desteklenmesi Hakkında Kanun ile Bazı Kanun ve Kanun Hükmünde Kararnamelerde Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun Tasarısı'nda, Türkiye'deki faaliyetinin veya yatırımının ülke ekonomisine ve istihdama etkisi önemli olan yabancılara, süresiz çalışma izni verilecek. Bu izinler, Bilim Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı'nın olumlu görüşü olması halinde karara bağlanacak.

Tasarının gerekçesinde amacın, 'yüksek katma değerli ürünlerin üretilmesini sağlamak ve desteklemek, Ar-Ge insan kaynağı kapasitesini artırmak, bilgiyi ticarileştirmek, teknoloji ve yenilikçi şirketlerin ortaya çıkmasını ve gelişimini desteklemek, üniversite-sanayi işbirliğini geliştirmek ve kurumsallaştırmak, Ar-Ge ve yenilik ekosistemini güçlendirmek' olduğu ifade edildi.

Tasarı ile öğretim elemanlarının, bilim, teknoloji, araştırma, geliştirme, tasarım ve yenilik projeleri ile üniversite sanayi işbirliği faaliyetleri sonucu elde edecekleri gelirlerin yüzde 85'inin kendilerine ödenmesi sağlanacak. Projelerin maliyetlerinin düşürülmesi ve hızla ticarileşebilmesi için gümrük vergisi istisnası, fon, damga vergisi ve harç istisnası getirilecek.
CİHAN