En yüksek enflasyon liginde ilk 10 arasında yer alan Türkiye’de sabit gelirlilerin satın alma gücü her geçen gün azalıyor. Tüketici Hakları Derneği’nin (THK) “Covid-19 Salgınında Yoksulların Temel Gıdalara Erişimi” isimli araştırmasına göre bakliyat temel gıda maddesi oldu.

Anketlere katılan katılımcıların yüzde 97,7’sine göre salgın döneminde gıda fiyatları katlandı. 2020 yılının ocak ayında asgari ücretle 46 kilo kırmızı et alınabilirken, söz konusu miktar 2021 yılının ocak ayında 40 kiloya düştü.

 

Kronos'ta yer alan habere göre dar gelirliler ve işsizler için yeni tip Koronavirüs (Covid-19) salgını ekonomik olarak da çetin geçiyor. Hükûmetin doğrudan nakit desteği sağlamaması gıda zamlarının haneler üzerindeki tahribatını artırdı.

THK tarafından hazırlanan raporda, salgın öncesi düzenli olarak kırmızı et tüketemediğini söyleyenlerin oranı yüzde 16,8 iken, söz konusu oran salgında yüzde 31,2’ye yükseldi. Ayda 2 kilodan fazla kırmızı et tüketenlerin oranı salgın öncesinde yüzde 13,3 iken, salgın döneminde yüzde 3,5’e düştü. Ankete katılanların yüzde 84,4’ü aylık olarak 1 kilodan az veya hiç et tüketemiyor.

Tavuk ve balık tüketimi de Covid-19 salgınında azaldı. Raporda yer alan bilgilere göre,salgın öncesinde düzenli olarak balık tüketemeyenlerin oranı yüzde 24,3 iken, salgın esnasında bu oran yüzde 37,6’ya yükseldi.

Anketlere katılan katılımcılar arasında aylık 2 kilodan fazla tavuk tüketenlerin oranı yüzde 18’ten yüzde 4’e kadar geriledi.

 

Fiyatı yüzde 100’e yakın artan ayçiçek yağı, marketlerde alarm takılarak satılmaya başladı. Zamlar tüketim miktarını da azalttı. THK’nın verilerine göre, 2020 yılı mart ayında asgari ücret ile 211 litre ayçiçek yağı, 77 litre zeytinyağı veya 39 kilo tereyağı alınıyorken, 2021 yılı ocak ayında 176 litre ayçiçek yağı, 56 litre zeytinyağı veya 35 kg tereyağı satın alınabiliyor.

Aylık 2 kilodan fazla tereyağı tüketenlerin oranı yüzde 30 azalarak yüzde 2,3’e düştü. Bu oran daha önce yüzde 7,5 olarak açıklanmıştı. Ankete katılanların yüzde 77’si salgın esnasında aylık yarım kilodan az tereyağı tükettiklerini veya hiç tüketemediklerini belirtti.

Yağ tüketimi istatistiklerin dikkati çeken bir başka detay ise, katılımcıların yüzde 42,8’i salgın öncesinde ayda 1 kg’dan fazla ayçiçek yağı tükettiklerini belirtirken, salgını sırasında bu oran yüzde 32,4’e düştü. Ayçiçek yağını yarım kilodan az veya hiç tüketemediğini belirtenlerin oranı ise salgında yüzde 39,3.

Ankete katılanların yüzde 67,6’sı salgın öncesinde yumurtayı günlük bir şekilde tüketebiliyorken, koronavirüs salgını sonrası oran yüzde 43,9’a düştü. Haftada bir yumurta tüketenlerin haftada oranı salgın öncesinde yüzde 13,3 iken, oran salgın sırasında yüzde 21,4’e yükseldi. Diğer kahvaltılık gıdaların günlük tüketimi düştü.

Türkiye’de yoksulların yaklaşık yüzde 84’ü haftada en az bir veya daha fazla makarna tüketirken, bu kişilerin yüzde 75’i de bulgur tüketiyor. Ülke genelinde neredeyse bütün gıda ürünlerinde tüketim oranı düşüş yaşarken bakliyat ürünlerinde ise durum tam tersi.

Kuru bakliyat ürünlerine vatandaşın talebi artarken, ankete katılanların yüzde 13,3’ü salgın öncesinde kuru fasulyeyi ayda bir tüketirken, bu oran koronavirüs salgını sırasında yüzde 19,5’e yükseldi. Katılımcıların yarısına yakını bulguru her hafta tüketirken, yine aynı oranda katılımcı hem salgın öncesi hem de salgın sırasında her hafta makarna tüketiyor.

THK raporuna göre mercimek, makarna, bulgur, şehriye ve pirinç yoksulların temel gıdası oldu.