Dünya Sağlık Örgütü (WHO) Oxford Üniversitesi ile ABD merkezli Inovio Ecza şirketinin ortaklığıyla geliştirilen aşıların hayvanlar üzerinde denenmesine onay verdi.
Avustralya'nın ulusal bilim kurumu laboratuvar denemelerinin sonuçlarını değerlendirecek ve aşının insanlar üzerinde denenmesinin güvenli olup olmadığına karar verecek.
Koronavirüs'e karşı bir aşı formülü ilk kez geçen ay ABD'de hayvanlar üzerinde deneme aşaması atlanarak doğrudan insanlar üzerinde denenmeye başlandı.
Şu anda dünyanın bir çok farklı yerinde aşı geliştirme çalışmaları olağanüstü bir hızla sürdürülüyor.
Fakat Avustralya'da bilimsel çalışmaları koordine eden Milletler Topluluğu Bilim ve Endüstriyel Araştırmalar Örgütü (CSIRO) dünya çapında şu ana kadar hayvanlar üzerinde yapılan en kapsamlı ön denemelerin kendilerininki olduğunu söylüyor.
Uzmanlar bu aşamaya şimdiye kadar görülmemiş hız ve kapsamda bir küresel işbirliği sayesinde gelinebildiğini de kaydediyorlar.
CSIRO'dan Doktor Rob Grenfell, "Normal koşullarda bir aşı araştırmasının bu aşamaya gelebilmesi iki yıl alır, biz bunu iki aya indirdik" diyor.
Denemeler nasıl yapılacak?
Geçtiğimiz iki gün içinde CSIRO araştırma ekibi aşı örneklerini, koronavirüse insanlarla aynı şekilde yakalandıkları görülen gelinciklere uyguladılar.
Covid 19'a yol açan koronavirüsünün adı Sars-CoV-2. Şu anda bu virüse karşı dünyanın farklı yerlerinde en az 20 aşı geliştirme çalışması yürütülüyor.
Avustralya'daki bilim kurumu CSIRO, bu çalışmaların çoğuna hakim olan küresel konsorsiyum olan Epidemik Hazırlık Araştırmaları Koalisyonu tarafından seçilen iki formülü deniyor.
Bunlardan, Oxford Üniversitesi tarafından geliştirilen, bir vektör aşısı, yani hastalık taşıyan bir aşı. Zayıflatılmış bir virüsü kullanarak koronavirüsün taşıdığı proteinleri vücuda veriyor ve bağışıklık sisteminin tepki vermesini sağlamaya çalışıyor.
Avustralya'da, Victoria Hayvan Sağlığı Laboratuvarı'nın yöneticisi Profesör Treor Drew, kullanılan zayıflatılmış virüsün çoğalma özelliği olmadığını o nedenle bu aşıyı olan birinin hastalanmasının mümkün olmadığını da ekliyor.
Profesör Drew, denemelerine başlanan ve Inovio ecza şirketi tarafından geliştirilen ikinci aşıyı ise "Çok farklı ama gayet heyecan verici" diye tanımlıyor.
Bu aşı koronavirüsteki bazı proteinleri bağışıklık sistemine kodlamak suretiyle, vücut hücrelerinin, daha bağışıklık sistemi tepki vermeden bu proteinleri üretmesini sağlıyor.
Profesör Drew "Bu tür farklı yaklaşımları aynı anda denemek başarı şansımızı artırıyor" diyor.
Denemeler ne zaman sonuç verecek?
Uzmanlar Avustralya'da başlatılan denemelerin ilk sonuçlarının Haziran ayında açıklanmaya başlanabileceğini söylüyorlar.
Aşılar hayvanlar üzerinde başarılı olursa, insanlar üzerinde klinik denemelere geçilebilecek ve bu dünyanın başka yerlerinde de denenebilecek.
O noktada aşıyı genel kullanıma hazır hale getirme konusunda zamanla bir yarış başlayacak. Fakat uzmanlar yasal aşı deneme kriterleri ve düzenlemeleri açısından bu sürecin en az 18 ay süreceğine dikkat çekiyorlar.
Örneğin Oxford Üniversitesi tarafından geliştirilen aşı formülü şu anda ABD'deki yasal düzenlemelere uyması açısından bir başka laboratuvarda başka bir hayvan üzerinde de deneniyor.
Avustralya'da denemeleri yürüten CSIRO'dan Doktor Grenfell "Bütün aşı olasılıkları konusunda bir çok şirket ve kurum birlikte çalışıyor çünkü hiç bir kuruluş tek başına aşıyı üretebilecek durumda değil" diyor.
Buna karşılık Doktor Grenfell, küresel işbirliğinin düzeyi sayesinde, araştırmalardan umutlu olduğunu da ekliyor:
"Bu aşamada başarılı bir sonuç elde edebilmek için akademik kuruluşlar, devlet kurumları ve özel sektör arasında gerçek bir işbirliği yapıyorlar."
