Türkiye'de hızlı nüfus artışı, iklim değişikliği, şehirleşme gibi sebeplerle tatlı su kaynakları her geçen gün azalsa da günlük kişibaşı atık su miktarı 182 litreyi geçiyor. Bugüne kadar değerlendirilmeyen atık sulardan düşük maliyetle enerji üretimi sağlamak amacıyla bir proje geliştiren Ege Üniversitesi (EÜ) ve Yaşar Üniversitesi akademisyenleri, bunun 2016 yılında tamamlanacağını duyurdu. TÜBİTAK tarafından 380 bin TL'lik hibe desteği de alan, "Atık Su Isı Pompası" isimli araştırma projesiyle elde edilecek enerji, bina ve sera alanlarının ısıtma ve soğutma ihtiyaçlarını karşılayabilecek.

AVRUPA 1980'Lİ YILLARDA BAŞLADI

Yaşar Üniversitesi Enerji Sistemleri Mühendisliği Bölümü tarafından düzenlenen, Atık Suyla Isıtma ve Soğutma Fırsatları Kolokyumu'nda, gelişmiş ülkelerde atık suyun yenilenebilir enerji kaynağı olarak kullanıldığını belirten uzmanlar, Türkiye'deki yüksek potansiyele dikkat çekti. Moderatörlüğünü nerji Sistemleri Mühendisliği Bölüm Başkanı Prof. Dr. Arif Hepbaşlı'nın üstlendiği kolokyuma, enerji uzmanları ve enerji firmalarının yetkilileri katıldı. Özellikle büyük şehirlerde yoğun olarak bulunan atık suların,binaların ısıtılması ve soğutulması için ısı pompalarında enerji kaynağı olarak kullanılabildiğini belirten Hepbaşlı, "1980`li yılların başlarından itibaren atık su ısı pompaları, İsveç ve Norveç gibi Kuzey Avrupa ülkelerinde yaygın olarak, Çin'de ise kısmen uygulanmaktadır." dedi.

YÜZDE 40'I KANALİZASYON HATTINA GİDİYOR

Şehirlerin büyük bir atık su potansiyeline sahip olduğunu anlatan Prof. Dr. Hepbaşlı, "Şehirlerde çok büyük miktarlarda atık su üretiliyor ve yıl boyunca neredeyse hiç değişmeyen bir akış bulunuyor ancak şehirlerde üretilen ısının yaklaşık yüzde 40'ı, kanalizasyon hattına atık su olarak atılıyor. İsviçre'deki geleneksel bir bina içinse binaya sağlanan ısının yaklaşık yüzde 15'i kanalizasyon vasıtasıyla dışarı atılıyor." bilgisini verdi.

YAZ KIŞ UYGULANABİLİR

Arş. Gör. Mustafa Araz ise Arif Hepbaşlı'nın yürütücülüğünde, Yaşar Üniversitesi akademisyenlerinden Yrd. Doç. Dr. Emrah Bıyık, Mustafa Araz ile EÜ akademisyen ve öğrencilerinden Doç. Dr. Orhan Ekren, Doç. Dr. Hüseyin Günerhan ve yüksek mühendis Oğuzhan Çulha tarafından yapılan söz konusu projede sona yaklaştıklarını belirtti. Araz, "Havanın ısısı, mevsimlere ve günün saatlerine göre değişiklik gösterir. Oysa dev borulardaki atık suların ısısı, dışarıdaki hava değişiminden çok etkilenmez. Örneğin Çiğli'de kışın kanalizasyondaki su sıcaklığı 14 derece, dışarıda ise 9 derece,; yazın ise kanalizasyondaki su sıcaklığı 28-29 dereceyi, dışarıda ise 35-36 dereceyi bulur. Yani kışın dışarıdaki havadan daha sıcak, yazın ise dışarıdaki havadan daha soğuk bir ısı kaynağı ortaya çıkıyor. Projemizde de atık suları kullanıyoruz. Öncelikle örneğin 10-12 derece sıcaklıktaki atık suyun ısısını, ısı pompası adı verilen sıcaklık değiştirici özel bir cihaz yardımıyla alıyoruz. Daha sonra kullanacağımız amaca göre ısı ayarını değiştirici özel cihazlar aracılığıyla ya yükseltiyoruz ya da düşürüyoruz. Isı pompası, düşük sıcaklıktaki bir ortamdan alınan ısıyı, yüksek sıcaklıktaki ortama verebilen bir makinedir. Kışın ısıtma maksadıyla kullanılan ısı pompası, yazın da soğutma için kullanılabilir." bilgisini verdi.

Bu arada TÜİK tarafından 2 bin 950 belediye arasında yapılan araştırmaya göre kişibaşına düşen günlük ortalama içme ve kullanma suyu miktarı 217, atık su miktarı 182 litreyi buluyor. Bu belediyeler kanalizasyon şebekesi bulunanların ise sayısı ise 2 bin 235. CİHAN