Yeni tip koronavirüs (Covid-19) öncesi döneme göre, bakkallardan veresiye alışveriş yapan kişi sayısı yüzde 32, bakkalların veresiye defterinde yazan toplam borç tutarı yüzde 55 arttı. İstanbul İstatistik Ofisi'nin araştırmasına göre, veresiye talebinin en yüksek olduğu ilk üç ürün; ekmek, yumurta ve sigara oldu.

İstanbul Planlama Ajansı bünyesinde faaliyette bulunan İstanbul Büyükşehir Belediyesi (İBB) İstanbul İstatistik Ofisi’nin hazırladığı “İstanbul Bakkalları ve Veresiye Alışveriş Pratikleri Araştırması” yayımlandı. Kentin 39 ilçesindeki 402 mahalle bakkalı ile 21-25 Ocak tarihleri arasında görüşülerek yapılan araştırmada, mahallelerdeki ekonomik şartlara dair önemli bulgular ortaya çıktı.

Araştırmada, yurttaşın alım gücü ve küçük esnafın içinde bulunduğu zorluklarla ilgili çarpıcı veriler yer alıyor.

Bakkalların içinde bulunduğu ekonomik durum, rakamlara şöyle yansıdı:

Zincir market şube sayılarındaki yüzde 100’ün üzerindeki artış, bakkalların ekonomik zorluk yaşamasına neden oldu. Son on yılda, Türkiye genelinde faaliyet gösteren bakkalların sayısı yüzde 30’un üzerinde azaldı. İstanbul’da ise 20 bin civarında bakkal faaliyetlerine devam ediyor.

Bakkallara pandemi öncesinde ve pandemi sürecinde veresiye defteri tutup tutmadığı soruldu. Pandemi sürecinde veresiye defteri tutan bakkal sayısının pandemi öncesine göre benzer oranda seyrettiği gözlendi. Her iki dönemde de bakkalların yaklaşık yüzde 71’inin veresiye defteri tuttuğu görüldü.

“Veresiye taleplerini düşündüğünüz zaman, en sık veresiye yazdırılan ürünü söyler misiniz?” sorusuna verilen yanıtlarda, ekmek ilk, yumurta ikinci ve sigara üçüncü sırada yer aldı. Bu üç ürünü ise sırasıyla; peynir, yağ, çay, bakliyat, süt, şeker ve yoğurt takip etti.

Pandemi öncesi dönemde, bir bakkaldan veresiye alışveriş yapan kişi sayısı aylık ortalama 24 olarak belirlendi. Pandemi sürecinde ise yüzde 32,2 artarak 31 kişiye yükseldi.

Pandemi öncesi döneme göre veresiye alışveriş yapan kişi sayısının artması ile birlikte veresiye defterlerinde yazılı olan toplam borç miktarının da arttığı görüldü. Pandemi öncesi dönemde veresiye defterinde yazan toplam borç miktarı, ortalama olarak 12 bin 733 TL iken, pandemi sürecinde, yüzde 54,8 artışla ortalama 19 bin 717 TL oldu.

Pandemi sürecinde, bakkalların yüzde 85,8’i Mart 2020 öncesine göre satış oranlarının azaldığını belirtti. Bakkalların yüzde 10,2’si ise satış oranlarının değişmediğini, yüzde 4’ü satış oranlarının pandemi öncesi döneme göre arttığını kaydetti.

Pandemi ile birlikte satış hacimlerini önemli ölçüde artıran online alışveriş siteleri ve eve ürün tedarik girişimlerinin yaygınlaşması, bakkalların satış oranlarını negatif yönde etkiledi. Bakkalların yüzde 84,4’ü bu nedenle zorluklar yaşadığını belirtti.

Bakkallara yaşadıkları olası zorluklar sorulduğunda, en fazla verilen cevap yüzde 92,7 ile “Zincir market şube sayılarının artması” oldu. “Ürün fiyatlarının artması” cevabı, yüzde 91,3’lük oran ile ikinci sırada yer aldı. Veresiye ürün satışı yapan bakkalların yüzde 94’ü, veresiye ürün satışı yapmayanların ise yüzde 86’sı, ürün fiyat artışından etkilendiğini ifade etti.

Bakkalların yüzde 80,8’i yeni tip koronavirüs (Covid-19), yüzde 74,3’ü kira/enerji/işçi gibi sabit işletme giderleri, yüzde 73,8’i genel ekonomik koşullar, yüzde 67,1’i ise ödeme alamamak ve veresiye taleplerinin artmasından dolayı işletme olarak ekonomik zorluklar yaşadığını söyledi.