Çocuklar artık küçük yaşlardan itibaren internet ve sosyal medyayla haşır neşir. Anne babalarının ellerinde sürekli akıllı cihazları görüyorlar. Birçok ebeveyn 5-10 dakika rahatlamak için çocuklarının ellerine telefonu, tableti veriyor; tanışma da böyle başlıyor.
İnternet ve sosyal medya kullanım yaşının düşmesiyle çocukların bu mecrada karşılaştığı tehlikeler de artmaya başladı.
Gerek ödevler gerek oyun için bilgisayar veya akıllı cihazların başına geçen çocukları siber zorbalık, kimlik avı, uygunsuz mesajlaşma gibi birçok tehlike de bekliyor.
ZARARLI YAZILIMLARA DİKKAT!
Çocuklar kendi cep telefonlarına ilk kez 3-5 yaşında, kendi sosyal medya hesaplarına ise 8 yaşında sahip olmaya başladı. Yapılan araştırmaya göre ise 6-15 yaş grubundaki çocukların internet kullanmaya başlama yaşı ortalama 9.
Çocukları internetin tehlikelerinden korumak için neler yapmak gerekiyor?
Uzmanlar anne babalara lisanslı bir güvenlik yazılımı kullanmayı öneriyor ve ekliyor: “Virüs, truva atı, solucan gibi zararlı yazılımlar en yaygın çevrimiçi risklerdendir. Çocuklar, genellikle onlar için hazırlanmış sahte oyun sitelerinde bu yazılımlarla karşılaşır.
Zararlı yazılımla enfekte olmuş oyun sürümleri genellikle üçüncü parti indirme sitelerinde, forumlarda bulunabilir. Ebeveynler, lisanslı bir güvenlik yazılımı kullanarak, çocuklarının tehlikeli web sitelerine erişimini ve uygunsuz uygulamaları engelleyebilir.”
“Anne babalar telefonları ellerinden bırakmalı”
Pedagog ve klinik psikolog Dr. Sevil Yavuz, ebeveynlerin çocuklarını avutmak için onlara akıllı cihazları verdiklerinde bağımlı olmanın kaçınılmaz hale geldiği görüşünde: “Bu cihazlardan video izliyor, oyun oynuyorlar.
Çocukların kendilerine hesap açması ilkokul birinci sınıflara kadar indi. Bazı anne babalar çocuklarına YouTube kanalı açarak ekonomik olarak çocuğu sömürüyor. Amaç ne olursa olsun çocukların sosyal medya hesabı alması, YouTube kanalı açması ya da YouTube kullanması çok sakıncalı.
Anne-babalar çocuklarına iyi model olmalı ve aile saatlerinde telefonlarını ellerinden bırakmalı; çocuklarına zaman ayırıp, onlarla sohbet etmeli. Çocuklarıyla iyi iletişim geliştirmeliler.”
Bilgisayar oyunu yerine sokak oyunu
Öncelikle okul öncesi dönemde çocukların hem bilgisayardan hem de akıllı telefon ve tabletlerden uzak durması gerektiğini belirten Yavuz, ilkokul döneminde çocuklara verilen ödevler nedeniyle kısıtlı bir şekilde bilgisayar kullanımına izin verilebileceğini söylüyor.
“Fakat” diyor: “Bilgisayar ekranını anne ya da baba görebilmeli. İlkokul dönemi boyunca çocuğun ödev dışında bilgisayar kullanımına izin verilmemeli. Onun yerine çocukların gerçek hayatta arkadaşlarıyla hareketli açık hava oyunları oynaması ve yeteneklerine uygun kurslara gitmesi çok önemli.”
Çocuğun sosyal medyada taciz edildiğini nasıl anlarız?
Uzmanlara göre, iyi bir iletişim geliştirirseniz çocuklarınızın size kaygılandığı konuları anlatması daha kolay olacaktır.
Peki çocuğunuzun tehlike altında olduğunu nasıl anlarsınız? Pedagog ve klinik psikolog Dr. Sevil Yavuz, anne babanın çocuğu ile iyi bir iletişimi varsa çocuğun davranışlarında bir gariplik hissedeceğini söylüyor: ”Normalde yaptığı şeyleri yapmaz ya da normalde yapmadığı davranışları sergiler.
İçine kapanabilir, uyku problemleri yaşayabilir. Genel olarak hayat enerjisi düşer. En iyi yolu düzenli olarak sohbet etmek ve koşulsuz sevildiğini çocuğumuza hissettirmek. Çünkü ancak o zaman çocuk size kaygılandığı konuyu çekinmeden anlatabilir.”
Hangi yaş grubunda nelere dikkat edilmeli?
Bilgi Teknolojileri ve İletişim Kurumu (BTK), internet kullanımında çocuk aile ilişkisine yönelik bilinçlendirme çalışmaları yapıyor. Ailelerin, farklı yaş grubundaki çocuklar için, güvenli internet ve bilgisayar kullanımını sağlamalarına yönelik önerilerinden bazıları şöyle:
2-6 yaş grubu çocuklar: Bu dönemde çocuklar araştırmayı, yeni bir şeyler öğrenmeyi sever ve her şeyi merak eder. Bu dönemde, bilgisayar ve internet kullanımı çok sınırlı sürelerde olmalı ve ebeveynlerle birlikte gerçekleştirilmeli.
Çocuklar, anne veya babaları ile birlikte bilgisayarda oluşturulan resim albümlerine bakabilir, kendi yaşlarına göre hazırlanmış web sitelerini dolaşabilir, yaşlarına uygun oyunları oynayabilir.
