10 Ekim 2015 tarihinde Türkiye Cumhuriyeti tarihinin en büyük katliamlarından biri Ankara’da yaşandı. Emek, Barış, Demokrasi Mitingi için Ankara Tren Garı Meydanı’nda buluşan binlerce kişinin arasında giren iki IŞİD’li canlı bombanın düzenlediği terör saldırısı sonucunda 103 kişi hayatını kaybetti, 500’ün üzerinde kişi yaralandı. DW Türkçe, katliamın 7'nci yıldönümünde olaya mercek tuttu.
Katliam nasıl gerçekleştirildi?
Katliamda ihmaller nelerdi?
10 Ekim’den önce Emniyet Genel Müdürlüğü İstihbarat ve Terörle Mücadele Daire Başkanlığı tarafından, IŞİD’in canlı bomba saldırısı düzenleyeceğine yönelik istihbarat alındı. İstihbaratta, "DEAŞ’ın yapmaya karar verdiği büyük bir eylem için seçtiği grubu Suriye’deki bir kampta özel eğitime aldığı, eylemin uçak-gemi kaçırma ya da miting-kalabalık yerde çok sayıda canlı bomba patlatma şeklinde olabileceği" uyarısı yapıldı. Ancak istihbarat ciddiye alınmadı ve gerekli birimler uyarılmadı. İçişleri Bakanlığı’nın katliamdaki ihmallere ilişkin yürüttüğü soruşturma kapsamında Emniyet ve MİT’in IŞİD’in terör saldırısı düzenleyeceğine ilişkin 62 ayrı istihbarat notu geçtiği tespit edildi.
Emniyet’in canlı bomba listesinde yer alan ve "terör nitelikli kayıp şahıs" olarak aranan Yunus Emre Alagöz'ün yapılan telefon dinlemelerinde ailesiyle vedalaştığı dahi belirlendi. Üstelik Alagöz'ün kardeşi Şeyh Abdurrahman Alagöz, 20 Eylül 2015'te Suruç katliamını yapan kişiydi. Bu istihbaratlara rağmen, 14 Eylül 2015'te yapılan güvenlik toplantısında miting iptal edilmedi. Miting öncesinde ise Emniyet yalnızca kendi personelini "canlı bomba saldırılarına karşı duyarlı olunması" yönünde uyarırken, mitingi düzenleyenlere haber verilmedi.
İhmaller yalnızca bununla sınırlı değildi. Canlı bombalara eskortluk yaparak Ankara’ya getiren Yakup Şahin’in katliamdan 11 önce Gaziantep'in Nizip ilçesinde bir gübre bayisinden amonyum nitrat almaya çalıştığı Emniyet tarafından tespit edildi. Gübre bayisi sahibinin ihbarı üzerine kamera görüntülerinden kimliği tespit edilen Şahin hakkında gözaltı kararı çıkarılmadı. Şahin, bu sayede Ankara’ya sorunsuz ulaşabildi. Üstelik Emniyet'in ihmalini gösteren bu durum, Ankara Gar katliamı dosyasında 1,5 yıl boyunca saklandı ve buna ilişkin belgeler mahkemeye bu sürede gönderilmedi.
İhmali olan kamu görevlileri yargılandı mı?
Gar katliamında kimler yargılandı?
Ankara Cumhuriyet Başsavcılığı, katliama ilişkin yürüttüğü soruşturma sonucunda arasına IŞİD’in Türkiye emiri olduğu belirtilen İlhami Balı’nın bulunduğu 35 kişi hakkında dava açtı. Sanıklardan 18’i firariyken, 19’u ise tutuklu yargılanıyordu. Ankara 4. Ağır Ceza Mahkemesi, 2018’de davayı bitirerek 9 sanığı 101 kez ağırlaştırılmış müebbet hapis, 11 bin 730'ar yıl hapis cezasına çarptırdı. Mahkeme heyeti, diğer 5 sanığa "silahlı terör örgütüne üye olmak" suçundan 12'şer yıl hapis verirken, 4 sanık ise aynı suçtan 7 yıl 6'şar ay hapis cezası verdi.
Sanık Erman Ekici'nin "silahlı terör örgütü yöneticisi olmak" suçundan 18 yıl hapisle cezalandırılmasına hükmeden mahkeme, söz konusu sanığın 100 kişiyi "kasten öldürme" ve 391 kişiyi "kasten öldürmeye teşebbüs etme" suçlarından da yargılanması için suç duyurusunda bulunulmasına karar verdi. Ayrıca firari 19 kişi hakkındaki dosya da ayrıldı.
Erman Ekici hakkında daha sonra savcılık, insanlığa karşı suç ve 100 kişiyi öldürme suçlarından iddianame düzenlendi. Ankara Gar katliamı davası firari sanıklar ve Erman Ekici yönünden halen Ankara 4. Ağır Ceza Mahkemesi’nde sürüyor.
Diğer yandan Yargıtay, 9 sanığa verilen 101 kez ağırlaştırılmış müebbet hapis cezasını onarken, yaralama suçundan verilen bazı cezaları ise eksik inceleme gerekçesiyle bozdu.
IŞİD’in Gaziantep örgütlenmesi deşifre edildi mi?
Yunus Durmaz'ın notları, yine IŞİD’in Türkiye genelindeki Alevi köyleri, dernekleri, kiliseleri, yabancı misyon temsilciliklerini, ÇYDD ve ADD şubelerinin adreslerini tek tek tespit ederek fişlediği de anlaşıldı.
Yunus Durmaz, yazışmalarında Suriye’den "Kürt düğünü"ne eylem yapmak için bir canlı bomba istediği de ortaya çıktı. Durmaz’ın bu talebinin, bilgisayarının ele geçirilmesinin ardından ortaya çıkmasına karşın, buna ilişkin önlem alınmadı. 2016 Ağustos ayında Gaziantep’te bir düğüne yapılan canlı bomba saldırısında 40’ı çocuk 57 kişi hayatını kaybetti.
Yunus Durmaz ve Halil İbrahim Durgun ile sonradan Gaziantep Emiri olan Mehmet Kadir Cebael, kendilerine düzenlenen operasyon sırasında üzerlerindeki bombaları patlattı ve "canlı yakalanmalarını" engellendi.