AB devlet ve hükümet başkanları Perşembe günü iki günlük zirve toplantısı için bir araya geliyor. Zirvenin resmi gündeminde koronavirüsle mücadele, Brexit sonrası Britanya ile ilişkiler, iklim değişikliği hedefleri ve Afrika ile ilişkiler bulunuyor. AB Konsey Başkanlığı'nın resmi programında, ana gündem maddelerinin dışında "gelişmelere bağlı olarak diğer dış politik konuların da gündeme gelebileceği" not edildi.
Türkiye'nin sismik araştırma gemisi Oruç Reis'i Doğu Akdeniz'e yeniden gönderme kararının ardından Yunanistan Türkiye'ye yönelik yaptırım dışında seçenek kalmadığı mesajı vermiş ve konuyu AB liderler zirvesi gündemine taşıyacağını açıklamıştı.
AB Dönem Başkanı Almanya, Türkiye ile AB üyeleri Yunanistan ve Kıbrıs Cumhuriyeti arasında Doğu Akdeniz'deki doğal gaz kaynakları ve deniz yetki alanları konusunda tırmanan gerilimi yatıştırmak için haftalarca arabuluculuk çalışmaları yürütmüş, 1-2 Ekim'deki AB liderler zirvesinde Türkiye konusunda yaptırımı savunan Yunanistan, Kıbrıs ve Fransa üçlüsünün karşısında diyalog politikasını savunan ülkeler arasında başı çekmişti.
Türkiye konusu Aralık ayına ertelenmişti
AB liderler zirvesinde Almanya'nın da çabalarıyla Türkiye ile ilişkilerin gözden geçirilmesi ve yaptırımlar konusunda kararın Aralık ayındaki zirveye ertelenmesi sağlandı. O dönem Türkiye Oruç Reis gemisini "rutin bakım çalışmalarını" gerekçe göstererek Antalya Limanına geri çekmiş, ardından Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan Oruç Reis'in "diplomasiye fırsat tanınması" için çekildiğini açıklamıştı.
Almanya'nın hayal kırıklığı
Türkiye'nin Oruç Reis'i sismik araştırmalara devam etmek üzere yeniden Doğu Akdeniz'e göndermesi AB'de en çok Almanya'yı zor durumda bıraktı. Salı günü Kıbrıs ve Yunanistan'ı ziyaret eden Almanya Dışişleri Bakanı Heiko Maas, Türkiye'nin bu kararını "provokasyon" olarak nitelendirdi, Türkiye'nin adımı karşısındaki hayal kırıklığını "Bu son derece dehşet verici" ifadesiyle dile getirdi.
Maas, bu eylemin "en azından bir süreliğine diyaloğu imkansız hale getirdiğini" söyleyerek aynı gün Ankara'ya planlanan ziyaretini de iptal etti. Ziyaretin iptali, temkinli Alman diplomasisi açısından alışılmadık, oldukça sert bir mesaj olarak kayıtlara geçti. Maas yine de Yunan mevkidaşı Nikos Dendias'la görüşmesi sonrasında Yunanistan'ın yaptırım taleplerine konunun Aralık ayına ertelenmiş olduğunu hatırlatarak yanıt verdi.
"Almanya zirveden karar çıkmamasını umuyor"
Ancak Almanya diyalog çabaları için Aralık'a kadar zaman kazanmak istese de Yunanistan Başbakanı Kiryakos Mitsotakis konuyu zirve gündemine taşıyacağını açıkladı. Alman diplomatik kaynaklara göre, Alman hükümeti konu zirvede tartışmaya açılsa bile arabuluculuk çabalarını daha da zora sokacak bir karar çıkmayacağını umuyor. Reuters ajansına konuşan bir Alman hükümet yetkilisi, "Bu zirvede yaptırım kararı çıkacağını tahmin etmiyorum. Kararın Aralık'a kalması isteniyor. Ama tabii AB'de hiçbir şey belli olmaz" dedi.
Nouripour: Ankara yaptırım çıksın diye adeta yalvarıyor
Almanya Türk hükümeti ve yaptırımı savunan AB ülkeleri olmak üzere iki cephe arasında kalma tehlikesiyle karşı karşıya. İç siyasette de Türkiye'ye çok fazla tavizde bulunulduğunu savunanların sesi giderek daha yüksek çıkıyor. Yeşiller partisi dış politika sözcüsü Omid Nouripour "Alman hükümetinin, sığınmacılar konusunda Erdoğan'ın şantajına izin vermektense Türkiye politikasını yeniden gözden geçirmesinin vakti gelmiştir" çıkışında bulundu. Nouripour, Ankara'nın Oruç Reis'i Doğu Akdeniz'e göndererek "AB'den yaptırım kararı çıkması için adeta yalvardığını" söyledi.
Wadephul: Ankara ziyaretinin iptali yanlıştı
Ancak Ankara ziyaretini iptal eden Maas'a eleştiri de geldi. İktidardaki Hristiyan Birlik partilerinin meclis grup başkanı Johann Wadephul, çok fazla Yunanistan yanlısı bir görünüm çizilmemesi uyarısı yaparak "Kıbrıs ve Yunanistan'a ziyaret doğru, ama Ankara'nın iptal edilmesi yanlıştı" dedi. Wadephul, "Yunanistan AB'de yakın bir ortağımız. Ama kısa süre önce Mısır ile imzaladığı deniz yetki alanları anlaşması, Türkiye'nin gemilerle yürüttüğü faaliyetler kadar gereksizdi" diye konuştu.
