Türkiye'nin İstanbul Sözleşmesi’nden çekilme kararı Avrupa sözleşmelerinin onay ve feshedilme sürecini tartışmaya açtı. Avrupa Konseyi Parlamenter Meclisi (AKPM) konu hakkında Venedik Komisyonu’na başvurmaya hazırlanıyor.

AKPM, yarın Strasbourg’da düzenleyeceği "Türkiye’de Demokratik Kurumların İşleyişi" başlıklı genel kurul oturumu için hazırladığı taslak raporda, Ankara’nın  kısaca "İstanbul Sözleşmesi" olarak bilinen "Kadına Yönelik Şiddet ve Aile İçi Şiddetin Önlenmesi ve Bunlarla Mücadeleye Dair Avrupa Konseyi Sözleşmesi"nden çekilme kararına geniş yer ayırdı. Taslak rapor ve beraberindeki karar tasarısında, antlaşmaların feshedilmesinin ulusal egemenlik alanına girdiği belirtilmekle birlikte, Ankara’nın hamlesinin "demokratik süreçler açısından kaygı ve soru işaretleri oluşturduğu" kaydedildi.

Avrupa Konseyi tarihinde bir ilk olan bu yeni gelişmenin "demokratik toplumlarda uluslararası antlaşmaların feshedilmesini düzenleyen normlarla ilgili düşünsel bir çalışma gerektirdiğini" belirten AKPM, bu amaçla Venedik Komisyonu'na başvurmaya hazırlanıyor. Yarın oylanacak karar tasarısında Avrupa Konseyi'nin anayasal konularla ilgili uzman organı konumundaki Venedik Komisyonu'ndan "Avrupa Konseyi sözleşmelerinin onaylanma ve feshedilmelerini düzenleyecek koşullar hakkında karşılaştırmalı bir çalışma ve yönlendirici ilkeler hazırlaması" isteniyor. AKPM’nin başvurusu Venedik Komisyonu’nun konu hakkında ilk defa hukuksal planda referans olacak bir çalışma hazırlayacak olması bakımından önem taşıyor.

İnsan hakkı temelli ve parlamentoda oy birliğiyle kabul edilmiş bir sözleşmenin feshedilmesinin Türkiye için “gerileme” olarak değerlendirildiği taslak metinde, bu kararın  "Avrupa Konseyi bünyesinde çok taraflı işbirliğini zayıflattığı" görüşü de dile getirildi.

AKPM’ye göre, kadına yönelik şiddetle mücadeleyle ilgili yasal mevzuat yeterli olsa dahi İstanbul Sözleşmesi’nden çekilen Türkiye, bundan böyle bu alanda uluslararası işbirliğinden faydalanmayacak. Sözleşmeye taraf ülkeler arasında uluslararası işbirliğinden yararlanamayacak olan Türkiye, sözleşmede tanımlanan suçlara ilişkin konularda cezai işbirliği talebinde bulunamayacak.