Pandemiyle derinleşen krizin yükünü her geçen gün daha derinden hisseden yurttaşlar çözüm beklerken, hükümette ‘ışık polemiği’ yaşanıyor. Bir süredir Anayasa Mahkemesini (AYM) hedef alan Cumhur İttifakı’nın gündeminde yine ‘darbe senaryosu’ yer aldı. Bir AYM üyesinin yerel mahkeme kararına gönderme yaparak attığı tweet gündemi sarstı.

İstanbul 14. Ağır Ceza Mahkemesi’nin milletvekilliği düşürülen Enis Berberoğlu hakkında verilen AYM kararını tanımaması üzerine, AYM üyesi Engin Yıldırım AYM binasının fotoğrafını çekerek “Işıklar yanıyor” paylaşımında bulundu. Yıldırım’ın paylaşımına gönderme yapan İçişleri Bakanlığı ise “Işıklarımız hiç sönmüyor” göndermesi yaptı. Yıldırım’a tepki gösteren hükümet söz konusu paylaşımdan darbe senaryosu çıkardı.

Paylaşımında hukuk dışı bir imada bulunmak istemediğini belirten AYM Üyesi Yıldırım, "Yanlış yorumlanmaya müsait şekilde paylaştığım mesaj dolayısıyla kamuoyundan özür diliyorum" derken, AYM’den yapılan açıklamada ise “AYM’nin herhangi bir üyesinin şahsi sosyal medya hesabından yaptığı paylaşımlar Anayasa Mahkemesi’nin kurumsal görüşünü yansıtmaz” ifadeleri kullanıldı.

"Talihsiz bir paylaşımdır, keşke yapmasaydı, ona düşmezdi" ifadelerini kullanan Cumhurbaşkanı Erdoğan “AYM Başkanı ve üyeleri aynı düşüncede değilse gereğini yapmalı” dedi. Barolardan sonra Türk Tabipler Birliği’ni (TTB) de hedef alan Erdoğan "Ne zamandan beri terörle ilişkili biri TTB’nin başına geçebiliyor? Çoklu baro sisteminde olduğu gibi bir düzenlemeyi TTB için de yapacağız" ifadelerini kullandı.

TBMM Başkanı Mustafa Şentop ise ‘Bu ülkede darbeci karanlık kafaları aydınlatacak ışığın anahtarı tektir ve o da Aziz Milletimizin iradesidir’ açıklamasını yaptı. Adalet Bakanı Abdülhamit Gül ise AYM üyesi Yıldırım’ın ‘vesayet özlemi içinde’ olduğunu savundu.

AYM Üyesi Yıldırım, yerel mahkemenin AYM’nin Berberoğlu kararını tanımaması nedeniyle yaptığı paylaşımda “hukuk ışığı” göndermesi yapsa da AYM’nin verdiği kararlar daha önce birçok kez göz ardı edildi. MHP Lideri Devlet Bahçeli’nin verdiği kararları “sancılı” ve “sakat” olarak nitelendirdiği AYM, İçişleri Bakanı Süleyman Soylu tarafından birden fazla hedef gösterildi. Bunun sonucunda da AKP-MHP ortaklığıyla, AYM arasında başlayan “gerginlikte” son perde, yerel mahkemenin Berberoğlu kararını tanımasıyla açıldı. Oysa verdiği bir kararda Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi’ne (AİHM) sık sık atıf yapıp, “Türk mahkemeleri AİHM’e göre çok daha iyi konumdadır” diyen AYM’nin AİHM kararını tanımadığı bile oldu. AYM, FETÖ’den tutuklu bir hakim hakkındaki kararında AİHM’in kararının Türk hukuk sistemini yorumladığı savunularak, bunu ancak Türk mahkemelerinin yapabileceğini söyledi.

Üstelik AYM, bunu AİHM kararlarını uygulamakla yükümlü olmasına rağmen yaptı. Yüksek Mahkeme, AİHM kararını uygulamıyor, yerel mahkeme de AYM’nin kararını “takmıyor.”

Yerel mahkemelerin AYM kararını uygulamamasında ilk örnek Berberoğlu değil. AYM, Prof. Dr. Mehmet Altan’ın yargılandığı davaya ilişkin de “hak ihlali” kararı verdi. Ancak alt derece mahkeme, bu karara rağmen Altan’ı 4 ay boyunca tahliye etmedi. Daha sonra AYM, kararın uygulanmaması gerekçesiyle bir “hak ihlali” kararı daha aldı.

Yüksek yargı, bir süredir iktidara bağımlı halde. 2014’te dönemin Başbakanı Erdoğan, Danıştay’ın kuruluş yıldönümü törenini terk ederken Danıştay Başkanı Zerrin Güngör, Erdoğan’ın gidişi sırasında ayağa kalkarak, düğmeleri olmayan cübbesini iliklemeye çalıştı ve peşinden çıktı. 2015’te ise Erdoğan, o dönem yeni seçilen Yargıtay Başkanı İsmail Rüştü Cirit’i makamında ziyaret etti. Ziyaret sonrası Erdoğan’ı makam otomobiline kadar uğurlayan Cirit ve diğer Yargıtay üyeleri “başlarını öne eğerek” Cumhurbaşkanı’nı uğurladı.

Erdoğan’ın istediği “uyumlu yargının” fotoğrafı ise Rize’de 2016 yılında çekildi. Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın Rize ziyaretine Yargıtay, Danıştay ve Sayıştay başkanları da katılıp çay topladı. Yargıtay Başkanı İsmail Rüştü Cirit, iktidarın istediği isimlerden Danıştay Başkanı Zerrin Güngör ve yine hükümetin istediği AYM Başkanı Zühtü Arslan da oradaydı.

AYM Başkanı Arslan’ın 30 Ağustos Resepsiyonu’nda Erdoğan’ın ‘huzuruna’ çıktığı sırada çekilen fotoğrafı da; Erdoğan’ın Can Dündar ve Erdem Gül’e tahliye yolu açan AYM kararına, “Verdiği karara da uymuyorum, saygı da duymuyorum” sözleri de hafızalardaki yerini koruyor.

Adli yıl açılışının Saray himayesinde gerçekleştiği ülkede Başkanlık Sistemi’ne geçilmesiyle birlikte, AYM üyelerinin seçiminde de değişikliğe gidildi. Buna göre Yüksek Mahkeme’nin üye sayısı “yeni sistemde” askeri Yargıtay ve Yüksek İdare mahkemelerinin kaldırılmasıyla 17’den 15’e düşürüldü. AYM’nin üç üyesi AKP ve MHP milletvekillerinin toplamının çoğunlukta olduğu TBMM, 12 üyesi ise Cumhurbaşkanı tarafından atanıyor.