Türkiye’de son 20 senede evlenme oranı düşerken boşanma oranı hızla yükseliyor. 2021’de 562 bin evlilik gerçekleşirken 174 bin de boşanma kayda geçti. 2001-2021 arasını kapsayan son 20 yılda bin kişilik nüfus başına düşen evlenme sayısını ifade eden ‘kaba evlenme hızı’ yüzde 20 düşerken ‘kaba boşanma hızı’ ise yüzde 47 arttı. Boşanma sebepleri cinsiyete göre değişiyor ancak erkek ve kadında ilk sırada “sorumsuz ve ilgisiz davranma” var.

Türkiye İstatistik Kurumu’nun (TÜİK) açıkladığı “Evlenme ve Boşanma İstatistikleri” aile hayatına dair önemli veriler ve bulgular içeriyor. Buna göre 2001-2021 yılları arasında evlilik sayısında çok büyük bir değişim yaşanmadı. Sadece Covid-19 salgınının ortaya çıktığı 2020’de evlilik sayısı ortalamanın altına düştü. 2001’de 544 bin çift nikahla hayatlarını birleştirirken, 2021’de 561 bin oldu.

Covid-19 salgınından önce 2019’da ise evlilik sayısı 542 bin idi. Evlilik sayısı 2005’te 641 bini görse de son 20 senede genel olarak 550-600 bin arasında seyretti.

Evlilik sayısından ziyade nüfusu dikkate alarak kişi başına düşen evlilik oranına bakmak daha anlamlı. Çünkü nüfustaki artışı da dikkat almak gerekiyor. Bin nüfus başına düşen evlenme sayısına “kaba evlenme hızı” deniliyor. TÜİK verilerine göre kaba evlenme hızı 2001’de binde binde 8,35 iken 2021’de binde 6,68’e düştü. Bu da son 20 yılda yüzde 20 düşüş anlamına geliyor.

Türkiye’de 2001’de 92 bin boşanma gerçekleşirken bu sayı 2021’de 174 bine kadar çıktı. Bu da 20 yılda boşanma sayısının yüzde 90 arttığını gösteriyor. Boşanma sayısı özellikle son 10 senede belirgin bir artış gösteriyor. 2019’da boşanma sayısı 157 bin idi.

Bin nüfus başına düşen boşanma sayısına “kaba boşanma hızı” adı veriliyor. Buna göre 2001’de kaba boşanma hızı binde 1,41 iken 2021’de binde 2,07’ye yükseldi. Bu oran 2019’da ise binde 1,9 idi. Son 20 senede kaba boşanma hızı yüzde 47 artış gösterdi.

Evlilikler azalırken boşanmaların arttığını gösteren başka bir veri ise boşanma sayısının evlilik sayısına oranı. Bu oran 2001’de yüzde 17 idi. Bu şu anlama geliyor: 2001’de 100 evlilik gerçekleşirken 17 boşanma yaşandı. Bu 2001’de evlenenlerin yüzde 17’sinin boşandığı anlamına gelmiyor. O seneki boşanma sayısını evlilik sayısı üzerinden gösteriyor.

Boşanma sayısının evlilik sayısına oranı 2021’de ise yüzde 31’e çıktı. Bunun anlamı şu: 2021’de 100 evlilik yaşanırken 31 de boşanma gerçekleşti. Ancak bu boşanan çiftlerin ne zaman evlendiğini bilinmiyor.

TÜİK’in aile araştırması evliliklerin neden bittiğini de ışık tutuyor. Boşanma sebepleri erkek ve kadınlara göre farklılık gösteriyor. İlk olarak genele bakalım: 2021 yılı verilerine göre ilk sırada yüzde 32 ile “sorumsuz ve ilgisiz davranma” var. İkinci sırada yüzde 14 ile “aldatma” bulunuyor.

Diğer bazı sebepler ise şöyle: “Evin ekonomik olarak geçimini sağlayamama” yüzde 10, “dayak/kötü muamele” yüzde 8, “aile büyüklerinin aile içi ilişkilere karışması” yüzde 8 ve “içki” yüzde 5.

Cinsiyete göre boşanma sebeplerine gelince erkeklerin yüzde 41’i eşlerinin “sorumsuz ve ilgisiz davranması” sebebiyle boşanıyor. Erkeklerin “sorumsuz ve ilgisiz davranması”ndan boşanan kadınların oranı ise yüzde 24.

Kadınların boşanma sebepleri arasında “aldatma” ikinci sırada yer alıyor. Kadınların yüzde 19’u eşlerinin kendilerini aldatmasından dolayı boşanırken erkeklerde bu oran yüzde 8.

Kadınların yüzde 15’i “dayak/kötü muamele” gördüğü için boşandığını söylerken erkeklerin yüzde 1’inin eşlerinden “dayak/kötü muamele” gördüğü için boşandığını bildirdi.

Cinsiyet arası önemli farklardan birisi de “içki”de. Kadınların yüzde 9’u “içki” sebebiyle boşanırken bu oran erkeklerde sadece yüzde 1.