Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi (AİHM) Türkiye’de on binlerce kişi hakkında soruşturmaya neden olan ‘Cumhurbaşkanına hakaret’ davalarıyla ilgili dikkat çekici bir ihlal kararı verdi. Mahkeme, Facebook’ta Cumhurbaşkanına hakaret ettiği iddiasıyla yargılanıp 11 ay 20 gün hapis cezasına çarptırılan Vedat Şorli kararında Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi’nin ruhuna aykırı Cumhurbaşkanına hakaret suçunun değiştirilmesi gerektiğine karar verdi.

Kararı duyuran avukat Benan Molu, “Vedat Şorli’ye Facebook paylaşımı nedeniyle 11 ay 20 gün hapis cezası verilmesi, ifade özgürlüğü ihlali. İHAM, 46. madde altında TCK 299’un İHAM içtihadı ile uyumlu hale getirilmesini talep etti” ifadelerini kullandı.

Kararda, Venedik Komisyonu ve Konsey organlarının 299’la ilgili görüşlerine atıfla, Cumhurbaşkanı’na özel bir kanun maddesiyle arttırılmış koruma sağlanamayacağı ve sembolik para cezalarının bile müdahale teşkil edeceğinin de tekrarlandığını kaydeden Molu, “Kararda özetle, TCK 299’un düzenleniş ve uygulanış biçiminin İHAS’ın ruhuna aykırı olduğu, verilen cezaların (özellikle hapis) caydırıcı etki yarattığı, ihlalin ancak TCK 299’un ifade özgürlüğü içtihadı ile uyumlu olarak yeniden düzenlenmesi ile giderileceği söyleniyor” dedi.

Kararda Anayasa Mahkemesi’nin verdiği red kararına da vurgu yapıldığını kaydeden avukat Benan Molu, “Kararın önemli noktalarından biri de @AYMBASKANLIGI nın bu başvuruyu “temellendirilmemiş şikayet” sayıp kabul edilemez bulması. İfade özgürlüğü ve tutukluluk başvurularında AYM ve İHAM içtihadı arasındaki makasın ne kadar açıldığının önemli ve en güncel örneklerinden biri” değerlendirmesinde bulundu.

AİHM’in kararını yorumlayan insan hakları hukukçusu Kerem Altıparmak, “6 yıl önce TCK’nın 299. Maddesinin zımnen ilga olduğunu söyledik. Bu 6 yılda onbinlerce kişi soruşturuldu, binlercesi mahkum oldu. Vedat Şorli kararında AİHM Sözleşmenin ruhuna aykırı CB’ye hakaret suçunun değiştirilmesi gerektiğine karar verdi. Bugünden itibaren Anayasa 90. madde uyarınca tüm Cumhurbaşkanına hakaret davalarında (TCK 299) beraat/düşme kararı verilmesi hukuki bir zorunluluktur” yorumunda bulundu.

AKP'li Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın yok dediği “hakaret davalarına” Adalet Bakanlığı’nın 2020 yılı Adalet İstatistikleri raporunda yer verilmişti. Bakanlık verilerine göre Erdoğan hakkında 160 bin 129’u soruşturma, 35 bin 507’si de kamu davası olmak üzere toplamda 195 bin 636 işlem yapıldı.