Türk Silahlı Kuvvetleri’nin (TSK) bu yıl başlarında Suriye’nin Afrin bölgesine düzenlediği askeri harekât, Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi (AİHM) gündemine taşındı. Ancak AİHM'nin “iç hukuk yolları tüketilmediği” gerekçesiyle dava başvurularını geri çevirdiği ortaya çıktı.
Deutsche Welle Türkçe servisinin haberine göre TSK ve Türkiye destekli Özgür Suriye Ordusu (ÖSO) tarafından “Zeytin Dalı Harekâtı” adı altında 20 Ocak 2018 tarihinde başlatılan ve Suriye’nin Halep iline bağlı Afrin ilçesi ile Azez bölgesine bağlı Tel Rıfat kentine düzenlenen askeri operasyonda “evlerinin yıkıldığını” belirten çok sayıda kişi AİHM önünde Ankara’ya karşı dava açmak için yaz aylarından itibaren başvuruda bulundu. Harekât sırasında Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi (AİHS) kapsamında güvence altına alınmış haklarının ihlal edildiğini savunan davacıların kimlikleri açıklanmadı.
Tüm başvurulara ret
Dava başvurularının 23 Temmuz-18 Eylül tarihleri arasında toplam 21 dilekçe ile AİHM’nin Strasbourg’daki merkezine iletildiği öğrenildi. Dilekçeleri Eylül içinde incelemeye başlayan AİHM, 20 Eylül, 4 Ekim ve 18 Ekim tarihlerinde aldığı kararlarla dava başvurularının tamamını “kabul edilemez” bularak reddetti.
Ret kararlarına gerekçe olarak, “iç hukuk yollarının tüketilmemiş” olması gösterildi. AİHM önünde bir ülkeye karşı dava açabilmek için öncelikle o ülkedeki iç hukuk yollarını tüketmiş olma şartı aranıyor. Bir diğer deyişle, Afrin harekatıyla ilgili olarak Ankara’dan davacı olmak isteyenlerin öncelikle Türk mahkemelerine başvurmaları ve Türk yargı sistemi içinde sonuç alamamaları gerekiyor.
AİHM kaynakları, Afrin bölgesinden gelen dava başvurularının, AİHS’nin işkence ve kötü muameleyle ilgili 3’üncü, özel yaşamın korunmasıyla ilgili 8’inci ve mülkiyet hakkıyla ilgili sözleşmeye ek 1 no.lu protokolün 1’inci maddesinin ihlali iddialarına dayandırıldığını belirtti.
AİHM tarafından alınan bu ret kararlarına itiraz imkânı bulunmuyor. Karar benzer dava başvuruları için örnek oluşturuyor.
TSK ve ÖSO tarafından gerçekleştirilen “Zeytin Dalı Harekatı”, 24 Mart’ta Afrin ilçesinin tamamının ele geçirilmesiyle son buldu. Harekât sonunda 280’den fazla köy TSK ve ÖSO denetimine geçti.
Kayhan Karaca / DW
