Amerika'nın 5 Kasım seçimlerinde Demokrat aday ve Başkan Yardımcısı Kamala Harris ve Cumhuriyetçi aday Donald Trump, kozlarını paylaşacak. BBC Türkçe'nin haberinde iki adayın farklı konulardaki politikaları karşılaştırıldı.
EKONOMİ
Harris iktidara geldiği ilk günden itibaren önceliğinin çalışan aileler için gıda ve barınma fiyatlarını düşürmek olacağını söylüyor.
Demokrat aday market alışverişinde fahiş fiyat uygulamasını yasaklamayı, ilk evini alacaklara destek vermeyi ve barınma sorununu çözmek için teşvikler sağlamayı taahhüt ediyor.
Trump "enflasyonu bitirme ve Amerika'yı yeniden uygun fiyatlı hale getirme" sözü verdi.
Cumhuriyetçi aday faiz oranlarını düşürmeyi vadediyor, ancak ABD başkanlarının böyle bir yetkisi yok.
Trump ayrıca yasa dışı göçmenlerin sınır dışı edilmesiyle barınma sektörü üzerindeki baskının azalacağını da savunuyor.
KÜRTAJ
Harris kürtaj hakkını seçim kampanyasının ana unsurlarından biri haline getirdi. Üreme haklarının ülke genelinde garantiye alınması için mevzuat çıkarmayı savunuyor.
Trump son haftalarda konuyla ilgili tutarlı mesajlar vermekte zorlanıyor.
Başkanlık döneminde ABD Yüksek Mahkemesi'ne atadığı üç hakim, 1973'te kürtajı anayasal hak kabul eden Rove v. Wade adlı kararın iptal edilmesinde kilit rol oynadı.
GÖÇ
Harris, ülkenin güneyindeki sınır krizine yol açan sebepleri çözmekle görevlendirildi. Orta ve Güney Amerika'dan ABD'ye göç akışını azaltmak adına yapılacak yatırımlar için milyarlarca dolar topladı.
2023 sonunda Meksika'dan ABD'ye geçen göçmenlerin sayısı rekor kırdı, ancak o zamandan beri sayılarda azalma var. Harris, seçim kampanyasında göç konusundaki duruşunu sertleştirdi ve California'da savcı olarak çalıştığı dönemde insan kaçakçılarıyla mücadele etme tecrübesini öne çıkardı.
Trump ise sınırdaki duvarı tamamlayarak ve güvenliği artırarak sınırı kapatmayı taahhüt ediyor. Ancak Harris'in de desteklediği ve iki partiden de destek alan sert bir sınır paketine oy vermemeleri için Cumhuriyetçi siyasetçilere çağrı yaptı.
Trump ayrıca yasa dışı göçmenlere yönelik ABD tarihinin en büyük sınır dışı etme programını uygulamayı taahhüt ediyor. BBC'ye konuşan uzmanlara göre bu vaat, hukuki engellere takılabilir.
VERGİLER
Harris büyük şirketlere ve yılda 400 bin dolardan (13,6 milyar lira) fazla kazanan kişilere yönelik vergileri artırmak istiyor.
Harris ayrıca çocuklu ailelere vergi desteğinin genişletilmesi gibi aileler üzerindeki vergi yükünü hafifletecek yöntemler de duyurdu.
Trump trilyonlarca dolarlık vergi indirimleri getirmeyi öneriyor. Bunlar arasında 2017'de çoğunlukla zenginlerin faydalandığı vergi indirimi programını genişletmek de var. Trump bunları ekonomik büyümeyi artırarak ve ithalat üzerindeki vergileri artırarak fonlamayı planlıyor.
Analistlere göre iki adayın planı da ABD'nin büyüyen bütçe açığını artıracak. Fakat, Trump'ın planı daha çok artıracak.
DIŞ POLİTİKA
Harris Ukrayna'yı "ne kadar gerekiyorsa" destekleme sözü verdi. Seçilirse "21. yüzyıl mücadelesini" Çin'in değil ABD'nin kazanmasını sağlamayı taahhüt etti.
Yıllardır İsrailliler ve Filistinliler arasında iki devletli çözümü destekleyen Harris, Gazze'deki savaşın bitmesi için çağrı yaptı.
Trump ABD'yi uluslararası siyasetten soyutlayacak bir dış politika izliyor ve Washington'ın dünyadaki çatışmalardan kendini ayrı tutmasını istiyor.
Cumhuriyetçi aday, Ukrayna'daki savaşı Rusya ile müzakere ederek 24 saat içinde bitirme sözü verdi. Bu, demokratlar tarafından Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin'i cesaretlendirici bir hamle olarak yorumlandı.
Trump kendini İsrail'in sıkı destekçisi olarak konumlandırıyor, ancak Gazze'deki savaşı nasıl bitireceğine dair çok az şey söyledi.
Harris, İsrail ve Filistinliler arasında iki devletli çözümü destekliyor.
TİCARET
Harris, Trump'ın ithalata ek vergi getirme planını eleştirdi, bunun çalışan aileler için her haneye yılda 4 bin dolar (yaklaşık 136 bin lira) masraf çıkaracak bir ulusal vergi olduğunu söyledi. İthalatın vergilendirilmesi konusunda Harris'in daha kısıtlı bir yaklaşım benimsemesi bekleniyor.
Trump ek vergileri seçim kampanyasının ana unsurlarından biri haline getirdi. Çoğunlukla ithal ürünlere yüzde 10-20 bandında yeni vergiler getireceğini söylüyor. Çin'den gelen ürünlerdense çok daha fazla vergi almayı planlıyor.
Trump ithalata ek vergiler getirmek istiyor.
İKLİM
Harris, başkan yardımcısı olarak Enflasyonu Düşürme Yasası'nın geçmesine yardım etti. Bu sayede yenilenebilir enerji, elektrikli araçlar için kredi ve iade programlarına milyarlarca dolarlık fon sağlandı.
Ancak hidrolik kırma olarak bilinen kaya gazı ve petrolü çıkarma yöntemine karşı uzun süredir olan karşı duruşunu değiştirdi. Çevreciler, zararlı olduğunu söyledikleri bu yönteme karşı çıkıyor.
Trump ise Beyaz Saray'dayken enerji tesisleri ve araçların karbondioksit salımını kısıtlama gibi yüzlerce çevre koruma yasasını iptal etti.
Cumhuriyetçi aday, seçilirse Kuzey Kutbu'ndaki petrol arama faaliyetlerini artırma sözü verdi ve elektrikli araçları eleştirdi.
SAĞLIK
Harris, eczaneden alınan ilaçların fiyatını düşüren ve insülin fiyatlarını 35 dolar (yaklaşık bin 100 lira) ile sınırlayan Beyaz Saray yönetiminin bir parçası.
Trump, "Uygun Fiyatlı Bakım Yasası" olarak bilinen ve milyonlarca insanın sağlık sigortası sahibi olmasını sağlayan yasayı kaldırmak için başkanlık döneminde verdiği mücadeleyi tekrar etmeyeceğini söyledi.
Vergi mükelleflerinin fonladığı üreme sağlığı tedavileri için çağrıda bulundu, ancak Kongre'deki Cumhuriyetçiler buna karşı çıkabilir.
SUÇ
Harris, kendi savcılık geçmişiyle Trump'ın hüküm giymiş bir suçlu olmasını karşılaştırmaya çalışıyor.
Trump ise uyuşturucu çetelerini yok etme, çete şiddetini bitirme ve suçla dolup taştığını iddia ettiği Demokratların yönettiği şehirleri yeniden inşa etme sözü veriyor.
