ABD, Rusya'da dün sona eren ve Devlet Başkanı Vladimir Putin'in 2036 yılına kadar görevde kalmasına imkan tanıyan anayasa değişikliği referandumuna sert tepki gösterdi. ABD Dışişleri Bakanlığından yapılan açıklamada "Rus hükümetinin referandum sonuçlarını 'manipüle' etme çabalarına dair haberlerden endişe duyulduğu" kaydedildi. Açıklamada seçmenlere yönelik zorlamalar, muhaliflere baskı ve bağımsız seçim gözlemcilerine yönelik engellemelerle ilgili haberler geldiğine işaret edildi.
Dışişleri Bakanlığı sözcüsü Morgan Ortagus, anayasa değişikliğiyle Devlet Başkanı Vladimir Putin'e 2036 yılına kadar iktidar imkanı verilmesinin "özel endişe yarattığını" belirterek "ABD ilkesel olarak iktidar sahiplerinin görev süresinin uzatılmasına yönelik anayasa değişikliklerine karşıdır. Bu özellikle de "özgür ve adil demokratik süreçler için koşulların mevcut olmadığı ülkeler için geçerli" açıklamasını yaptı.
AB'den "Venedik Komisyonu" uyarısı
Avrupa Birliği (AB) de seçimlere manipülasyon karıştığı yönündeki suçlamaların soruşturulmasını istedi. AB Komisyonu'ndan yapılan açıklamada "Bunlar, layıkıyla soruşturulması gereken ciddi suçlamalar" ifadesi kullanıldı. Açıklamada, anayasanın 79'uncu maddesinin, "Rus anayasasının uluslararası anlaşmaların üstünde olduğu" şeklinde değiştirilmesine atıfta bulunularak "Rusya'nın da üye olduğu Avrupa Konseyi'ne bağlı Venedik Komisyonu, bu değişikliğin Rusya'nın uluslararası yükümlülükleriyle bağdaşmadığı değerlendirmesinde bulunmaktadır" denildi.
Venedik Komisyonu adıyla bilinen Avrupa Hukuk Yoluyla Demokrasi Komisyonu, anayasal konularda Avrupa Konseyi'nin danışma organı olma özelliğini taşıyor.
Putin'e 83 yaşına kadar iktidar yolu açıldı
Rusya Seçim Komisyonunun açıkladığı resmi verilere göre katılım oranının yüzde 65 olduğu referandumda seçmenlerin yüzde 77,9'u anayasa değişikliği lehine oy kullandı. 2000 yılından beri Devlet Başkanı ve Başbakan olarak görev yapan Putin'in görev süresi 2024'te dolmuş olacaktı. Anayasa değişikliğiyle Putin'in önceki görev süreleri sayılmayarak kendisine iki dönem daha devlet başkanlığı imkanı tanınmış oldu. Bir görev süresi altı yıl sürdüğü için teorik olarak Putin 83 yaşına kadar devlet başkanlığını sürdürebilecek.
Perşembe günü televizyondan halka seslenen Putin, verdikleri destek ve duydukları güven için seçmenlere teşekkür etti. Kremlin sözcüsü Dimitri Peskov da daha önce yaptığı açıklamada "Kremlin'in oylama sonucunu kesinlikle bir zafer olarak gördüğünü" söylemişti.
Muhalefet ise referandum süreciyle ilgili "manipülasyon" suçlamalarını gündeme getirdi. Muhalif politikacı Aleksey Navalni referandumu "dev bir yalan" olarak nitelendirerek "açıklanan sözde sonuçların sahte olduğunu, Rus halkının görüşünü yansıtmadığını" savundu.
Referandumun ardından seçmenlere gözdağı, çifte oy kullanımı, oy gizliliğinin ihlali gibi suçlamalar kamuoyuna yansımıştı.
