ABD Dışişleri Bakanlığı’nın 93 Sayfalık 2021 Türkiye İnsan Hakları Raporunda , Türkiye’de yaşanan (ve ayrıca devlet kurumlarınca yurt dışında işlenen) insan hakları ihlalleri kapsamlı şekilde ele alınıyor; bu konuda hükümete ve kamu kurumlarına ciddi eleştiriler yöneltiliyor.
Raporda, özellikle Hizmet Hareketi gönüllülerine yönelik olarak 2016 yılından bu yana ağır insan hakları ihlalleri yapıldığı belirtiliyor.
Keyfi öldürmeler, gözaltında şüpheli ölümler, keyfi tutuklamalar, yurt dışında insan kaçırmalar, zorla kaybetme, işkence, muhalefete yönelik baskılar, Suriye’de çocuk savaşçı kullanma dahil ihlallere karışan gruplara destek verme, yargı bağımsızlığının zedelenmesi, ifade, basın ve toplanma özgürlüğü ile akademik özgürlüklerin kısıtlanması, STK’lara yönelik baskılar ve azınlık grupları ile LGBT bireylere karşı işlenen suçlara raporda yer veriliyor.
1- 15 Temmuz sonrası kaçırılma olayları: Hükümet bu tür eylemleri önleme, soruşturma ve cezalandırma çabaları hakkında bilgi vermeyi reddediyor.
2- Adalet Bakanlığı, işkence ve kötü muamele iddialarına ilişkin olarak 2199 soruşturma başlattı; 917’sine savcılar hiçbir işlem yapmadı; hükümet işkence iddiaları için bir veri açıklamadı.
3- Cezaevleri: 345 çocuk anneleriyle birlikte hala cezaevinde.50 mahkum Covid-19 nedeniyle hayatını kaybetti.Cezaevlerinin aşırı kalabalık olması ciddi bir sorun olarak devam ediyor. 374 hapishane ve tahminen 283.481 mahkum bulunuyor. Çok sayıda siyasi tutuklu mevcut (özellikle Gülen cemaati üyeleri ve HDP’liler).
4-Bazı doktorlar korku nedeniyle, işkence iddiasında bulunan tıbbi raporları yayınlamayı reddediyor. Başsavcılar, ağır hasta olduğunu belgeleyen tıbbi raporlara bakmaksızın tutukluluk halinin devamında takdir yetkisine sahip.
5- 15 Temmuz sonrası; 1600’den fazla avukat kovuşturuldu, 615’i tutuklandı, 450’si terör suçlamasıyla uzun hapis cezası aldı.
6- AKP hükümeti, Hakimler ve Savcılar Kurulu (HSK) üzerinde güçlü bir etkiye sahip. Hakim ve savcıların en az %45’i 3 yıl veya daha az mesleki deneyime sahip.
7- Alt mahkemeler Anayasa Mahkemesi kararlarını görmezden gelebiliyor veya geciktirebiliyor. AİHM kararlarının büyük çoğunluğu uygulanmıyor (örn. Alparslan Altan, O. Kavala ve S. Demirtaş kararları).
8. INTERPOL sistemi hükümet tarafından suiistimal ediliyor.
9. Vatandaşların seyahat özgürlüğü ihlal ediliyor (yurtdışı çıkış yasakları, pasaport iptalleri ve pasaport vermeme/uzatmama).
10- 15 Temmuz sonrası, TMSF tarafından yaklaşık 70,2 milyar lira değerinde 796 işletmeye el konuldu. Toplamda 302 milyar liralık ticari varlığa el konulduğu tahmin ediliyor.
11- İçişleri Bakanlığınca 98.714 sosyal medya hesabı incelendi, 1175 kişi göz altına alındı, 52 kişi tutuklandı.
12- 2016 sonrasında 200’den fazla medya şirketi kapatıldı. Bilinmeyen sayıda gazeteci ülkeyi terk etti. Darbe veya diğer suçlamalarla bağlantılı tutuklanma korkusuyla geri dönmediler.
13- Çoğunluğu yolsuzluk iddiaları veya yargı sürecinin ihlali iddiasıyla en az 658 haber makalesi kaldırıldı. Toplamda 467.011 web sitesi engellendi.
14. Muhalefet partilerine yönelik baskılar mevcut. Seçimler adil değil. Seçilmiş belediye başkanları yerine kayyımlar atanıyor.
15- Akademik özgürlük sınırlanmaya, akademik kurumlarda ifade özgürlüğü kısıtlanmaya ve kültürel etkinlikler sansürlenmeye devam etti.
16- Barışçıl toplanma ve örgütlenme özgürlükleri kısıtlandı. 291 barışçıl gösteriye müdahale edildi. 88’i yasaklandı, 3540 kişi gösteriler sırasında polis tarafından insanlık dışı muamele gördü.
17- Tüm yıl boyunca, resmi yetkililer hakkındaki yolsuzluk suçlamalarına ilişkin ciddi kovuşturmalar yapılmadı.
18- İnsan hakları örgütlerine yönelik baskılar sözkonusu.
19. 2021 yılında 415 kadın cinayetinin işlendiği tahmin ediliyor. Türkiye İstanbul Sözleşmesi’nden çekildi. LGBT bireyler ayrımcılık, korkutma ve şiddete maruz kalıyor.
