“İşkenceciler” başlıklı raporlar serisinin ikinci bölümü, 26 Haziran Pazar günü Türkiye saati ile 21.00’de yayınlanacak. Bu raporda toplam 108 kamu görevlisi hakkındaki belgeler Türkçe ve İngilizce olarak açıklanacak.

Aynı gün Birleşmiş Milletlerin “İşkence mağdurlarını destekleme günü” olması sebebiyle Youtube üzerinden bir sanal protesto organize edilecek. Protesto eylemine on binlerce kişinin katılması bekleniyor.

Sanal protestoda 108 işkenceci deşifre edilecek, aktivistlerden toplum liderlerinden video mesajlarla #StandAgainstTorture hashtag’i kullanılarak “işkenceye karşı dur” mesajı verilecek.

Türkiye’de işkence ve kötü muamele üzerine bir süredir araştırmalar yapan AST raportörleri, hazırladıkları “İşkenceciler 2” raporunda yine mağdurlarla yapılan mülakatlara, resmi ifade tutanaklarına, mahkeme kararlarına, sağlık raporlarına ve suç duyurularına dayanarak işkenceci profillere ve eylemlerine dikkat çekiyor.


“İşkenceciler 2” raporunda, işkence suçunu işleyenlerin yanı sıra bu suçun talimatını veren, yargıda ve güvenlik teşkilatındaki konumlarını kullanarak suçu gizleyen, adli sağlık kontrollerinde kasıtlı olarak işkence izlerini raporlamayan, tutuklu ve mahkumların tedavi hakkını engelleyen, ayrıca siyasi gücünü kullanarak işkence suçunun sistematik hale gelmesini sağlayan isimlerin eylemlerine yer veriliyor.

Cezaevlerinde, gözaltında, gayri resmi sorgu merkezlerinde işkence, kötü muamele, cinsel saldırı ve cinayet suçlarının işlenmeye devam ettiği belirtilen raporda dava konusu olaylara vurgu yapılıyor. 2’nci raporla birlikte deşifre edilen işkenceci sayısının 108’ye ulaştığına dikkat çekiliyor.

Raporlar serisinin ikincisinde yine işkence ve kötü muamele kurbanı bazı isimlerin yaşadıkları süreç ile ilgili detaylı bilgiler veriliyor. Türk-Kırgız Sapat Okulları’nın Başkanı Orhan İnandı’nın MİT tarafından kaçırılması ve kolunun üç yerden kırılması ve işkence altında 37 gün boyunca gayri resmi bir şekilde sorgulanması raporda resmi belgelere ve ifadelere dayanılarak anlatılıyor. 5 Temmuz 2021 tarihinde basın açıklaması yapan Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın İnandı’ya yönelik yasadışı kaçırma, sorgulama ve kötü muamele eylemiyle ilgili olarak, Milli İstihbarat Teşkilatı’nı kutlamasına ve bu insanlık dışı eylemi övgüyle anlatmasına vurgu yapılıyor.

Anayasa Mahkemesi, Ahmet Aşık davasında, cinsel saldırı ve işkence suçlarıyla ilgili polislerin yargılanmasına hükmetmişti. Dava dosyasını inceleyen raportörler Aşık’ı sorgulayan ve yargılayan yargı mensuplarının işkence suçunu örtme çabasıyla ilgili tespitleri mercek altına alıyor.

Türkiye’de işkencenin sistematik hale gelmesinin sebepleri masaya yatırılıyor. Raporda, gözaltındaki zanlılara tecavüz ettiği tespit edilen polis memuru B. Ç., M. T. Y. gibi isimler deşifre ediliyor. Elif Uzun Sümercan’ın ardından bir başka kadın işkenceci Ayşe Yalçın’ın profiline de yer veriliyor. Raporda işkence suçunun işlendiği yönündeki farklı kurumların tespitlerine rağmen raporlarında işkence izlerine yar vermeyen ve bu suçu örtmeye çalışan çok sayıda doktorla ilgili tespitler bulunuyor.

Bir işkence memurunun çarpıcı tanıklığı da raporda dikkat çeken ayrıntılardan. Resmi ifadelere dayanılarak Eski İçişleri Bakanı Efkan Ala’nın işkenceyi gördüğü halde engellemek yerine görmezden geldiği ve bu suçun işlenmesini teşvik ettiği anlatılıyor.

Kandıra 1 Nolu F Tipi Cezaevi’nde cinsel saldırıya, işkenceye maruz kalan ve yaşadıklarını mektuplarla dile getiren Garibe Gezer’in cezaevindeki tek kişilik hücresinde şüpheli ölümüyle ilgili detaylar da raporda geniş olarak anlatılan vakalardan. Tek kişilik hücre işkencesine maruz bırakılan ve tedavisi engellenen tutuklu komiser yardımcısı Mustafa Kabakçıoğlu’nun, Gümüşhane Cezaevi’nde tedavisi engellenmek suretiyle ölümüne nasıl göz yumulduğu da sorumlularıyla birlikte detay bir şekilde anlatılıyor. Plastik sandalyede ölü bulunan Kabakçıoğlu’nun mektupları yaşadığı sürece ışık tutuyor.

Haklarında dava açılan işkencecilerin cezasız kalması, hatta terfilerle ödüllendirilmesi ve görevlerine devam etmeleri mağdurların hukuki haklarını kullanmaktan vazgeçmesiyle sonuçlanıyor. Türkiye’de işkencenin sistematik olarak uygulanması; cezasızlık, denetimsizlik ve yargının bağımsızlığını yitirmesinin bir sonucu olarak gösteriliyor. AST, mağdurlara kimlik bilgilerinin saklı kalacağı güvencesini vererek rapora katkıda bulunma çağrısında bulunuyor.