Kanser hastaları üzerinde yapılan bir anket çalışmasında önemli sonuçlara ulaşıldı. Devlet hastanelerinde tedavi gören 472 kanser hastasına personelle, hastaneyle ve beklentileriyle ilgili toplamda 48 soru soruldu. Devlet hastanelerinde tedavi gören 472 kanser hastası ile yapılan çalışmaya göre 10 kanser hastasından 7'si tedavisinin evinde sürmesini istiyor.

Analiz sonuçlarına göre palyatif bakım merkezine sahip sağlık kurumlarında tedavi olan kanser hastalarının hastane ve hastane personelinden memnuniyet düzeyleri, palyatif bakım merkezi olmayan sağlık kurumlarında tedavi gören hastalardan daha yüksek olduğu ortaya çıktı. Palyatif bakım merkezinde tedavi gören hastalar tedavi gördükleri sağlık kurumunu değiştirmeyi düşünmemekte, tedavi süresince tıbbi desteğin yanında psikolojik destek de almak istemekte olduğu belirlendi.

Gazi Üniversitesi'nde Salih Akyüz 'Kanser Hastalarına Uygulanacak Palyatif Bakım Uygulamalarına İlişkin Bir Araştırma' başlıklı bir yüksek lisans tezi hazırladı. Çalışma ile sağlık kurumlarında palyatif bakım merkezi olmasının bu kurumlarda tedavi gören kanser hastalarının memnuniyetleri üzerine etkisi olup olmadığı araştırıldı. Bu amaçla ülkemizdeki ve dünyada palyatif bakımın durumu incelendi ve literatür taramasının ardından bir anket formu hazırlandı. Tez kapsamında Ankara'daki devlet hastanelerinde tedavi gören 472 kanser hastası ile yüz yüze görüşmeler yapılarak bir anket uygulandı. Anketle kanser hastalarının sağlık personeli memnuniyeti ile hastane memnuniyeti araştırmayı ve hastane ve personelden beklentilerini belirlemeyi hedeflendi. Tezin son bölümünde, analiz sonuçları dikkate alınarak Türkiye'de Uygulanabilecek Kurumsal Palyatif Bakım Modeli hakkında önerilerde bulunuldu.

Sağlık kurumlarında palyatif bakım merkezi olmasının bu kurumlarda tedavi gören kanser hastalarının memnuniyetleri üzerine etkisi olup olmadığı araştırıldı. Bu amaçla ülkemizdeki ve dünyada palyatif bakımın durumu incelendi ve literatür taramasının ardından bir anket formu hazırlandı. Anketle kanser hastalarının sağlık personeli memnuniyeti ile hastane memnuniyetini araştırmayı ve hastane ve personelden beklentilerinin belirlenmesi hedeflendi. Çalışma kapsamında Ankara'daki devlet hastanelerinde tedavi gören 472 kanser hastası ile yüz yüze görüşmeler yapıldı. Araştırmada katılımcıların sosyodemografik özellikleri, hizmet aldıkları sağlık çalışanlarından memnuniyeti, hastaların hastane konusundaki düşünceleri, sunulan hizmetlerin beklentileriyle örtüşüp örtüşmediği ile ilgili memnuniyeti ve kanser hastalarının hizmet aldıkları hastane ve personelden beklentileri belirlenmeye çalışıldı.

Ankette birinci bölümündeki bireysel bilgiler kısmında 13, personel ile ilgili ikinci bölümde 12, hastane ile ilgili üçüncü bölümde 12 ve hastanın beklentileriyle ilgili dördüncü bölümde de 11 olmak üzere toplamda 48 soru soruldu.
Ankete katılanların yaşlarına bakıldığında 146'sının 12-45 arası, 182'sinin 46-60 arası ve 144'ünün 61-93 yaş arasında olduğu gözlendi. Ankete katılanların 197'ini kadınlar 275'ini ise erkekler oluşturdu. Kanser türlerine bakıldığında ankete katılanların 30'u karaciğer, 132'si akciğer, 43'ü mide, 17'si beyin, 31'i kolon, 7'si troid, 5'i mesane, 10'u böbrek, 5'i deri, 12'si kemik, 66'sı meme, 11'i gırtlak, 8'i lenf, 20'si pankreas, 11'i prostat, 9'u rahim, 8' testis ve 47'si lösemi (kan).

HASTALARIN YÜZDE 8'İ DOKTORUNU DEĞİŞTİRMEK İSTİYOR

Hastaların yüzde 86,87'si sağlık hizmeti aldığı doktora sorunlarını, düşüncelerini kolaylıkla ilettiğini, yüzde 86,85'i sağlık personelince kendisine verilen radyoterapi veya kemoterapinin yeterli olduğunu düşünmekte. Hastaların büyük çoğunluğu yüzde 90,23'ü doktorunun hastalığı ile ilgili yeterli bilgiye sahip olduğunu, hastalığı ile ilgili kafasına takılan sorulara anlayabileceği şekilde cevap alanlar hemşireden yüzde 88,98, doktordan ise yüzde 86,65'tir. Bu bölümde yüzde 7,84'lük hasta grubu diğer sorulara göre en yüksek çıkacak oranda doktorunu değiştirmek istediklerini belirtti.

Çalışmanın ikinci bölümünde ankete katılan kanser teşhisi almış hastaların sağlık hizmeti aldığı hastaneden beklentilerinin ne ölçüde karşılandığı belirlendi. Hastaların yüzde 76,48'i kemoterapinin olası bir yan etkisi hakkında hastane tarafından bilgilendirildiğini, yüzde 66,1'i ise ağrısı olduğunda başvurabileceği merkezler konusunda bilgilendirildiğini belirtti. Hastaların yüzde 54,88'i ikamet ettiği adresten tedavi aldığı hastaneye ulaşımı kolayca yapabildiğini; fakat yüzde 26,06'sı ise bu konuda sıkıntı yaşadığını kaydetti. 2 hastadan biri yani 51,27'si kayıt ve kabul sırasında vakit geçirebileceği alanlar olduğunu belirtirken, yüzde 54,02'si ise kemoterapi veya radyoterapi sonrasında vakit geçirebileceği alana sahip olduğunu belirtti. Hizmet alınan hastanenin temizliği konusunda hastaların yüzde 63,35'i memnun olduğunu vurguladı.

PBM TEDAVİ OLAN HASTALARIN HASTANELERDEN MEMNUNİYETİ

Kanser teşhisi almış hastaların hastane ve çalışan personelden genel anlamdaki beklentilerinin ortaya koyulduğu üçüncü bölümde yöneltilen ilk soruda 'yapılan müdahale sonrasında günlük ihtiyaçlarını rahatlıkla karşılayabilecek düzeye geldim' diyenler yüzde 66,31. Hastanede ilk müdahale yapıldıktan ve tedavi edildikten sonra doktorun uygun görmesi halinde evinde tedaviye devam edilme isteği olanların oranı yüzde 72,88. Yani 10 hastadan 7'si evinde tedaviye devam edilmesini istiyor. Kanser teşhisi konulduktan sonra tedaviye başlamadan önce ailesi ile birlikte psikolojik destek almak isteyenler ise yüzde 63,34'tür. Hastalığı süresince ailesinin yanında bizzat bulunmasını isteyenler yüzde 86,44, tıbbi tedavi alırken psikolojik destek talep edenler yüzde 78,39. Dini destek isteyenler ise yüzde 68,22'dir.

Palyatif Bakım Merkezi (PBM) olan hastanelerde tedavi gören hastalar ile PBM olmayan hastanelerde tedavi gören hastalara göre doktorlarının hastalıkları ile sorularına anlayacağı şekilde cevap verdiği fakat hemşireler için durumun tam tersi olduğu ortaya çıktı. Genel olarak PBM olan hastanelerde tedavi gören kanserli hastalar, PBM olmayan hastanelerde tedavi gören kanserli hastalara göre doktorlarına daha fazla güvenmekte ve onlardan daha memnunlar. Bütün sorular için PBM olan hastanelerde tedavi olan hastaların sorulara verdikleri cevapların ortalaması, palyatif merkezi olmayan hastanelerde tedavi olan hastaların verdikleri cevapların ortalamasından yüksektir.

Bütün memnuniyet kalemlerinde PBM tedavi olan hastaların hastanelerden memnuniyeti PBM olmayan hastanelerde tedavi olan hastaların memnuniyetinden istatistiksel olarak anlamlı şekilde yüksek. PBM olan hastanelerde tedavi olan hastalar, diğer hastalara göre, vakit geçirebilecekleri mekânlara sahip olduğunu, hizmet aldıkları hastaneden psikolojik destek alabilmekte, hastanelerini değiştirmeyi düşünmemekte. Palyatif bakım merkezi olan hastanelerde tedavi olan hastalar, diğer hastalara göre, diğer hastalarla aynı ortamda tedavi almaktan, şikayetlerine kendilerini tatmin edecek derecede cevap almaktan ve yapılan müdahaleler sonucu günlük ihtiyaçlarını karşılama düzeylerinden memnun olduklarını belirtti.

Hastaların hastalığını hatırlatacak hastane ortamı ve benzer hastalıktan muzdarip kişilerden uzak kalmaya çalıştığı, psikolojik ve dini destek almak istediği görüldü. Tedavi sürecine muhakkak ailesinin katılmasını istiyor. Buna ek olarak ailenin hastalık süresince kendileri gibi moral ve motivasyon için psikolojik destek almalarını istedi. Bu durumun palyatif bakım hizmet modeliyle giderilebileceği; sosyal hizmet uzmanları, psikolog ve manevi destek ile memnuniyetin üst düzeylere çıkarılabileceği düşünülmekte.
CİHAN