[ PROF.DR. HALİL ZAİM ] İslam Ekonomisi üzerine

İslam ekonomisi kavramı iki düzeyde ele alınabilir. İlki makro düzeyde ortaya konulan ekonomik model önerileri diğeri ise mikro düzeyde özellikle finans sektöründe uygulama alanı bulan çeşitli enstrümanlar, kurumlar ve yaklaşımlardır. Her ne kadar mikro uygulamalar daha çok ilgi çekmekte ve kendine daha geniş bir uygulama alanı bulmaktaysa da bu yazıda makro düzeydeki İslam ekonomisinin gelişimi ve günümüzde geldiği nokta hakkında kısa bir değerlendirme yapmaya çalışacağım. 

Bu değerlendirmeyi yaparken meselenin bilimsel ve akademik boyutu ile ideolojik boyutunu birbirinden ayırmakta fayda görmekteyim. Akademik açıdan bakarsak İslam ekonomisini İslami kaynaklardan referans alarak adil, ahlaki değerleri ön plana çıkaran ve insanın (maddi-manevi) refah ve mutluluğunu esas alan, üretim, tüketim ve bölüşümde dengeli bir ekonomik sistem arayışı olarak ele alırsak bu konudaki çalışmaları önemsiyor bu çalışmaların bugün olmasa da gelecekte güzel neticeler vereceği umudunu taşıyorum. Bu vesile ile konuyla ilgili emeği geçenlere şükranlarımı arz eder, hayatta olmayanlara da Allah’tan rahmet dilerim. 

Ancak ideolojik açıdan bakarsak İslam ekonomisi iddiasıyla uygulanan ekonomik modelleri, ortaya konan yaklaşımları ve bu konudaki siyasi söylemleri oldukça sorunlu bulduğumu belirtmek isterim. Öncelikle şunu ifade etmeliyim kanaatimce uygulanan belirli bir ekonomik modele “İslam” isminin verilmesi hem terminoloji açısından yanlış hem de sakıncalıdır. Terminoloji açısından yanlıştır zira İslam dininin belirli bir ekonomik model önerisi yoktur. Kuran’ı Kerim’i incelediğinizde İslam’ın bir ekonomik model veya bir “devlet” önermesinin olmadığı, İslam dininin de bir ideolojiye veya siyasi-ekonomik bir doktrine indirgenemeyeceği açıkça görülmektedi